معرفی انواع سیستم اطفا حریق

انواع سیستم اطفا حریق را می‌توان در دسته‌های مختلفی گروه‌بندی کرد. رایج‌ترین دسته‌بندی آن عبارتند از سیستم اطفا حریق خودکار و دستی، اما در این مقاله قصد داریم گروه‌بندی دیگری را بر اساس ماده خاموش‌کننده به شما معرفی کرده و با یکدیگر بررسی کنیم. سیستم‌های اطفا حریق بر اساس ماده خاموش‌کننده به انواع مختلفی مانند سیستم اطفا حریق فوم، پودری، CO2، سیستم‌های کلین ایجنت و… طبقه‌بندی می‌شوند. در ادامه، با مجله تدبیر همراه باشید.

سیستم اطفا حریق چیست؟

نخست قبل از آنکه وارد بحث معرفی انواع سیستم اطفا حریق شویم، لازم است که بدانیم سیستم اطفا حریق چیست. سیستم‌های اطفا حریق دستگاه‌هایی هستند که برای جلوگیری از گسترش آتش‌سوزی و سرکوب آن در مراحل اولیه طراحی و ساخته می‌شوند. هدف از راه‌اندازی سیستم اطفا حریق آن است که به محض شروع آتش، آن را شناسایی کرده و بلافاصله مهار کنیم.

سیستم‌های اطفا حریق از طریق دتکتورهای دودی، دتکتور حرارتی و سایر سیگنال‌های هشدار، وجود آتش را تشخیص می‌دهند. بخش‌های مختلف سیستم اطفا حریق اغلب با یک سیستم اعلام حریق ادغام می‌شوند که با تشخیص آتش‌سوزی، سیستم فعال می‌گردد. بیشتر سیستم‌های اطفا حریق پس از صدور هشدار اولیه، به طور خودکار مواد خاموش‌کننده را در محیط رها می‌کنند. با این وجود، برخی سیستم‌های دیگر نیاز به مداخله دستی دارند.

عملکرد سیستم اطفا حریق

به طور کلی، عملکرد سیستم‌های اطفا حریق از سه مرحله تشکیل یافته است که عبارتند از تشخیص آتش، فعال‌سازی سیستم و مهار آتش. قطعات داخلی خاصی در سیستم‌های اطفا حریق به کار گرفته می‌شوند که این قطعات قادر هستند تا در سریع‌ترین زمان ممکن آتش‌سوزی را تشخیص دهند. نحوه عملکرد آن‌ها به این صورت است که وجود دود، شعله یا هر دو را تشخیص می‌دهند.

در وهله بعد، سیستم اعلام حریق وارد عمل می‌شود و با به صدا درآوردن زنگ هشدار، ضمن فعال‌سازی سیستم اطفا حریق، افراد حاضر در محل را از وجود آتش مطلع می‌کند. به این ترتیب، امکان شناسایی سریع حریق و متعاقباً، مهار آن قبل از گسترش فراهم می‌شود. سیستم‌های اطفا حریق یک روش فعال برای مقابله با حریق به شمار می‌روند، زیرا وجود آتش باعث می‌شود که سیستم وارد عمل شود. در نهایت، پس از فعال شدن سیستم اطفا حریق، مواد خاموش‌کننده در محیط آزاد می‌شود تا آتش‌سوزی را مهار کند.

انواع سیستم اطفا حریق

انواع متعددی از سیستم‌های اطفا حریق وجود دارد که هر کدام از یک عامل خاموش‌کننده منحصربه‌فرد استفاده می‌کنند. هر یک از سیستم‌های اطفا حریق برای محیط‌های تجاری، خدماتی و صنعتی مختلف و انواع خاصی از آتش‌سوزی بهینه شده‌اند. در این بخش، به معرفی انواع سیستم اطفا حریق خواهیم پرداخت.

سیستم اسپرینکلر

یکی از رایج‌ترین انواع سیستم اطفا حریق، سیستم اطفا حریق اسپرینکلر یا همان آبپاش است که از آب به عنوان ماده مهارکننده آتش استفاده می‌کند. احتمالاً سیستم‌های اسپرینکلر را در بسیاری از مشاغل و برخی خانه‌ها دیده‌اید. سیستم اسپرینکلر از لوله‌هایی در امتداد سقف تشکیل شده است که حاوی آب تحت فشار بوده و یک منبع آب اضافی نیز برای حفظ ثبات جریان آب تعبیه می‌شود.

در صورت تشخیص حریق، سیستم فعال شده و قطرات آب را برای خاموش کردن آتش اسپری می‌کند. مهم‌ترین مزیت سیستم اسپرینکلر، ارزان بودن و جایگزینی آسان آن است. اما همچنین، می‌تواند باعث آسیب شدید شود و نباید در محیط‌هایی که تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی حساس وجود دارند، به کار گرفته شود.

سیستم مواد شیمیایی خشک

همانطور که از نام آن برمی‌آید، این سیستم از مواد شیمیایی خشک برای سرکوب حریق استفاده می‌کند. معمولاً در این سیستم‌ها از بی‌کربنات سدیم یا مونو آمونیوم فسفات به عنوان پودر خشک استفاده می‌شود. از آنجایی که سیستم‌های اطفا حریق مواد شیمیایی خشک مقدار زیادی پودر را برای مهار آتش آزاد می‌کنند، نیاز به پاکسازی گسترده دارند و بایستی پس از هر بار فعال‌سازی، مجدداً شارژ شوند. از هر نوع مواد خاموش‌کننده پودری برای انواع مختلف آتش استفاده می‌شود.

• بی‌کربنات سدیم: برای آتش‌سوزی‌های کلاس B و C کاربرد دارد.
• مونو آمونیوم فسفات: برای آتش‌سوزی‌های کلاس A، B یا C استفاده می‌شود.

سیستم اطفا حریق پاک

سیستم اطفا حریق پاک از عوامل خاموش‌کننده پاک (کلین ایجنت) یا گازهای بی‌اثر استفاده می‌کند که پس از تبخیر، اثری از خود باقی نمی‌گذارند. از این سیستم‌های اطفا حریق برای خاموش کردن آتش‌سوزی‌های دسته A، B و E استفاده می‌شود. از انواع متداول سیستم اطفا حریق پاک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• سیستم اطفا حریق Novec 1230
• سیستم اطفا حریق FM-200
• اینرجن

یکی از مزایای مهم سیستم‌های پاک آن است که این مواد خاموش‌کننده برای محیط زیست و انسان بی‌خطر هستند. این سیستم‌ها برای استفاده در فضاهای شلوغ که افراد زیادی حضور دارند، بی‌خطر هستند. به علاوه، سیستم‌ اطفا حریق کلین ایجنت دارای پتانسیل گرمایش جهانی پایین یا صفر است و باعث تخریب لایه اوزون نمی‌شود.

سیستم اطفا حریق فوم

سیستم اطفا حریق فوم یا کف یکی دیگر از انواع سیستم اطفا حریق است که از یک عامل کف‌کننده برای سرکوب آتش بهره می‌گیرد. مکانیسم عملکردی سیستم‌های فوم به این صورت است که با تشکیل لایه‌ای پتو مانند مانع از رسیدن اکسیژن به آتش شده و به اصطلاح آن را خفه می‌کنند.

هنگامی که سیستم آتش‌سوزی را تشخیص می‌دهد، مقدار زیادی ماده فوم به سرعت در سراسر منطقه مورد نظر تخلیه می‌شود. از این سیستم اساساً در محیط‌های بزرگی که مقدار زیادی مایعات قابل اشتعال یا احتراق وجود دارد، استفاده می‌شود. خاموش‌کننده‌های فوم اگرچه کمتر احتمال دارد که باعث صدمات ساختاری شوند، اما تمیزکاری پس از عملیات اطفا می‌تواند امری زمان‌بر و دشوار باشد.

سیستم اطفا حریق CO2

از سیستم‌های اطفا حریق CO2 برای سرکوب آتش‌سوزی‌های مختلف کلاس A، B و E استفاده می‌شود. سیستم اطفا حریق گاز دی اکسید کربن در دو نوع کم‌فشار و پرفشار عرضه می‌شود که می‌تواند از اتاق‌های بزرگ گرفته تا تنها یک قطعه محافظت کند.

دی اکسید کربن یک گاز بی‌رنگ، بدون بو و غیررسانا است، بنابراین پس از تخلیه در محیط، عملیات پاکسازی راحت خواهد بود و چون پسماندی از خود به جا نمی‌گذارد، به تجهیزات حساس آسیب وارد نمی‌کند. از این نوع سیستم برای مهار آتش در مناطقی استفاده می‌شود که معمولاً خالی از سکنه بوده و عموماً برای کارکنان و مشتریان غیرقابل دسترس هستند.

سیستم اطفا حریق گازی آیروسل تدبیر

سیستم اطفا حریق آیروسل متشکل از سیلندرهای بدون فشار است که به ژنراتور آیروسل معروف هستند. مواد آیروسل به شکل قرص‌های فشرده در داخل ژنراتورها تعبیه می‌شوند و با فعال‌سازی سیستم، این ذرات بسیار ریز ۲ میکرونی به شکل گاز در محیط آزاد می‌شوند. آیروسل با حذف اکسیدان‌ها و قطع کردن واکنش زنجیره‌ای آتش، عملیات اطفا را انجام می‌دهد. این سیستم علاوه بر آنکه برای مهار آتش‌سوزی‌های گروه A، B، C، E و F مؤثر است، پسماندی از خود به جا نمی‌گذارد و معلق ماندن مواد آیروسل در فضا باعث می‌شود که از برگشت شعله و احتراق مجدد جلوگیری شود.

چگونه سیستم اطفا حریق مناسب را انتخاب کنیم؟

سیستم‌های اطفا حریق برای مهار آتش در مراحل اولیه و جلوگیری از وارد آمدن خسارات جانی و مالی طراحی و ساخته می‌شوند. با این حال، انتخاب سیستم اطفا حریق مناسب برای کاربری منحصربه‌فرد شما می‌تواند امری پیچیده و دشوار باشد و به فاکتورهای زیادی بستگی دارد. از همین رو، صاحبان ساختمان‌ها و کسب و کارها بایستی از یک شرکت باتجربه برای طراحی، نصب و اجرای انواع سیستم اطفا حریق متناسب با خطرات موجود در تأسیسات خود کمک بگیرند. شرکت تدبیر، با بیش از دو دهه سابقه در عرصه تجهیزات ایمنی و آتش نشانی، آمادگی دارد تا راهنمایی‌ها و اطلاعات لازم را در اختیار مشتریان عزیز قرار دهد. برای دریافت مشاوره رایگان، می‌توانید با کارشناسان تدبیر تماس حاصل فرمایید.

سؤالات متداول انواع سیستم اطفا حریق