NFPA یا انجمن ملی حفاظت از حریق آمریکا، به عنوان یکی از مراجع معتبر جهانی، استانداردهای مختلفی را در حوزه ایمنی حریق و آتش نشانی ارائه می‌دهد. یکی از استانداردهای مهم ارائه‌شده توسط این سازمان، استاندارد NFPA 72 است. این استاندارد پیشرفته‌ترین مقرراتی را که تاکنون برای کاربرد، نصب، موقعیت مکانی، عملکرد، بازرسی، تست و تعمیرات و نگهداری سیستم‌های اعلام حریق و ارتباطات اضطراری تدوین شده‌اند را ارائه می‌دهد. در ادامه، به شما خواهیم گفت که استاندارد nfpa 72 چیست، چه هدفی را دنبال می‌کند و شامل چه مباحثی است.
استاندارد nfpa 72 چیست؟
سیستم‌های اعلام حریق تنها یکی از بسیاری اجزای حیاتی برای تضمین ایمنی افراد و حفاظت از اموال آن‌ها هستند. به عنوان یک سیستم حفاظت از حریق فعال، متخصصان طراحی، نصب و اجرای این دسته سیستم‌ها نه تنها باید از انطباق با کدها و استانداردها اطمینان حاصل کنند، بلکه همچنین بایستی مطمئن شوند که سیستم اعلام حریق با اهداف مشتری یا کاربر نهایی و استراتژی حفاظت از حریق ساختمان همخوانی دارد.
استاندارد nfpa 72 استانداردی است که توسط انجمن ملی حفاظت از حریق هر سه سال یکبار برای نصب سیستم‌های اعلام حریق و سیستم‌های ارتباطات اضطراری در ایالات متحده منتشر می‌شود. علاوه بر تمرکز اصلی بر روی سیستم‌های اعلام حریق، این استاندارد شامل الزاماتی در رابطه با سیستم‌های هشداردهنده انبوه مورد استفاده برای مواردی چون شرایط اضطراری آب و هوایی، حملات تروریستی، شرایط اضطراری بیولوژیکی و غیره است.
استاندارد nfpa 72 چه هدفی را دنبال می‌کند؟
چنانکه اشاره شد، استاندارد nfpa 72 کاربرد، نصب، موقعیت مکانی، عملکرد، بازرسی، تست و تعمیرات و نگهداری سیستم‌های اعلام حریق، سیستم‌های هشدار ایستگاه نظارت، سیستم‌های گزارش هشدار اضطراری عمومی، تجهیزات هشدار حریق و سیستم‌های ارتباطات اضطراری (ECS) و اجزای آن‌ها را پوشش می‌دهد.
شهرداری‌های فدرال، ایالتی و محلی در سراسر ایالات متحده استاندارد nfpa 72 را به عنوان یک استاندارد واحد در اجرای مقررات آتش نشانی پذیرفته‌اند. شهرداری‌ها اغلب پس از چند سال بررسی و اصلاحات، بازنگری‌هایی در این آیین‌نامه اتخاذ می‌کنند و بسیاری از بندهای آن را مختص محدوده حاکمیتی خود می‌سازند. البته، این استاندارد در بسیاری از کشورهای دیگر از جمله کشور خودمان ایران نیز به عنوان یک استاندارد مرجع برای نصب و راه‌اندازی سیستم‌های اعلام حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار استاندارد nfpa 72
استاندارد nfpa 72 در دو نسخه موجود است که عبارتند از:
- استاندارد nfpa 72 نسخه ۲۰۱۶
- استاندارد nfpa 72 نسخه ۲۰۲۲
استاندارد nfpa 72 نسخه ۲۰۲۲
نسخه ۲۰۲۲ این استاندارد مشتمل بر ۲۹ فصل و ۹ ضمیمه به شرح ذیل است:
- ضمیمه A: مطالب توضیحی
- ضمیمه B: راهنمای مهندسی برای فاصله‌گذاری دتکتورهای حریق خودکار
- ضمیمه C: راهنمای طراحی و عملکرد سیستم
- ضمیمه D: قابل فهم بودن گفتار
- ضمیمه E: نمونه فرمان تصویب استاندارد NFPA 72
- ضمیمه F: نمودارهای سیم‌کشی و راهنمای تست مدارهای اعلام حریق
- ضمیمه G: دستورالعمل‌های راهبردهای ارتباطات اضطراری برای ساختمان‌ها و پردیس‌ها
- ضمیمه H: کربن مونوکسید
- ضمیمه I: مراجع اطلاعاتی
استاندارد nfpa 72 نسخه ۲۰۱۶
نسخه ۲۰۱۶ استاندارد NFPA72 مشتمل بر ۲۹ فصل و ۷ ضمیمه است.
نکات مهم مربوط به استاندارد nfpa 72
از آنجایی که استاندارد nfpa 72 یک استاندارد جامع و مشتمل بر فصول مختلفی است، در اینجا مجال پرداختن به تمامی این موارد وجود ندارد و ما در ادامه، سعی خواهیم کرد تا مهم‌ترین نکات این استاندارد را به شما ارائه دهیم.
- طراحی سیستم بایستی توسط افراد واجد شرایط که به طور کامل با الزامات کدهای مختلف استاندارد nfpa72 آشنا هستند، انجام شود.
- کلیه دستگاه‌های انتخاب‌شده باید گواهینامه UL داشته باشند.
- دستگاه‌های شناساگر دستی و خودکار باید در محل مناسب نصب شوند، بر دستگاه‌ها و سیم‌کشی آن‌ها نظارت شود و اطمینان حاصل گردد که قابلیت پشتیبانی از توان اضافی را دارند.
- کنترل پنل اعلام حریق بایستی دارای تابلوی کنترل باشد و مطابق با استانداردهای عملیاتی معمول عمل کند تا نیروهای آتش نشانی بتوانند سیستم را تفسیر و راه‌اندازی کنند.
- باید سیستم اعلان مناسبی وجود داشته باشد که الزامات صوتی و بصری را در سرتاسر تأسیسات برآورده کند. آژیرها و فلاشرها بایستی در کلیه فضاهای عمومی تأسیسات قابل شنیدن و دیدن باشند. کلیه سیم‌کشی‌ها نیز باید تحت نظارت باشند.
- رابط‌های اعلام حریق مناسب برای تجهیزات کنترل ساختمان مانند فن‌ها، آسانسورها و غیره فراهم شوند تا ساختمان تحت سناریوهای خطرناک پیش‌بینی‌نشده مقاوم باشد.
- در ساختمان‌های بزرگ یا سیستم‌هایی که افراد داخل ساختمان باقی می‌مانند، طراحی سیم‌کشی سیستم ممکن است نیازمند ملاحظات خاصی باشد تا اطمینان حاصل شود که سیستم طول عمر زیادی خواهد داشت.
- در صورت نیاز، سیستم اعلام حریق باید تحت نظارت سازمان آتش‌نشانی باشد و باید در حداکثر زمان پاسخگویی ۹۰ ثانیه، از نقطه شناسایی حریق تا اطلاع‌رسانی به نیروهای اضطراری، عمل کند.
الزامات استاندارد nfpa 72 برای طراحی و نصب سیستم‌های اعلام حریق
از مهم‌ترین الزامات مربوط به استاندارد nfpa 72 برای طراحی و نصب سیستم‌های اعلام حریق می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- حداکثر مساحت برای هر زون حریق ۲،۰۰۰ متر مربع است.
- حداکثر طول هر زون حریق ۳،۰۰۰ متر است.
- حداکثر تعداد دستگاه‌های میدانی مانند دتکتورها، آژیرها و… در هر زون حریق برابر ۲۴ مورد است.
- هر یک از طبقات را می‌توان به عنوان یک زون حریق جداگانه تعریف کرد.
- حداکثر سطح پوشش برای دتکتورهای دود ۱۰۰ متر مربع است.
- حداکثر ارتفاع برای دتکتورهای دودی و حرارتی به ترتیب برابر ۱۲ و ۸ متر است.
- فاصله‌گذاری دتکتورهای دودی، با توجه به محل نصب، بین ۱۰.۶ تا ۱۵ متر است.
- فاصله‌گذاری بین دتکتورهای حرارتی، با توجه به محل نصب، بین ۷.۵ تا ۱۰.۶ متر است.
- محل نصب دتکتورهای دود نباید در نزدیکی محل‌هایی مانند پنجره‌ها که جریان هوا وجود دارد، باشد.
- بهترین مکان برای نصب کنترل پنل اعلام حریق در نزدیکی ورودی است که برای عموم مردم و به خصوص آتش‌نشانان قابل رویت باشد.
- حداکثر مسافتی که فرد برای رسیدن به شستی اعلام حریق طی می‌کند، نباید بیش از ۲۰ متر باشد.
- در سیستم‌های آدرس‌پذیر، حداکثر تعداد لوپ‌ها ۴ مورد است و حداکثر ۲۴ عدد دتکتور در هر زون حریق باید نصب گردد.
- شستی‌های اعلام حریق باید در ارتفاع ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتی‌متری از سطح زمین نصب شوند.
الزامات استاندارد nfpa 72 برای سیستم‌های پایش آتش و گاز ثابت
یکی از مهم‌ترین تغییرات استاندارد nfpa72 در سال ۲۰۱۹، اضافه شدن یک فصل جداگانه برای استفاده از سیستم‌های پایش آتش و گاز (F&G) بود. سیستم‌های F&G برای نظارت بر شرایط محیطی استفاده می‌شوند. این سیستم‌ها تشخیص زودهنگام خطرات گاز و آتش‌سوزی را برای کمک به نجات جان افراد و محافظت از اموال در مقابل آسیب ارائه می‌دهند. آن‌ها همچنین به نیروهای امداد و نجات هشدار می‌دهند.
برخی از الزامات کلیدی استاندارد NFPA72 در رابطه با سیستم‌های FGFD عبارتند از:
- آشکارسازهای دود، آشکارسازهای حرارتی، آشکارسازهای شعله و آشکارسازهای گاز باید به درستی نصب شوند تا از پوشش کافی و تشخیص زودهنگام خطرات گاز و آتش‌سوزی اطمینان حاصل شود.
- سیستم‌ها باید به درستی سیم‌کشی شده و با منبع تغذیه مناسب تجهیز شوند تا عملکرد قابل اطمینانی داشته باشند.
- سیستم‌ها باید شامل دستگاه‌های اعلان‌گر مناسب مانند آژیر، فلاشر و بلندگو باشند تا در مواقع اضطراری به افراد حاضر درمحل هشدار دهند.
- سیستم‌ها باید شامل ایستگاه‌های نظارت مرکزی با سایر تجهیزات ارسال هشدار به پرسنل اضطراری مانند سرویس نظارت از راه دور باشند.
- سیستم‌ها باید به طور مرتب بازرسی و تست شوند تا از عملکرد صحیح و انطباق با کدها و استانداردهای قابل اجرا اطمینان حاصل شود.
