تدبیر: از دتکتورهای دود به عنوان یک وسیله حفاظت در مقابل حریق برای اعلام خودکار وجود دود در محیط استفاده می‌شود تا افراد حاضر در آنجا در جریان قرار بگیرند. آن دسته از دتکتورهای دود که در مکان‌های تجاری و صنعتی به کار گرفته می‌شوند، سیگنالی را به پنل کنترل اعلام حریق به عنوان بخشی از سیستم اعلام حریق مرکزی ساختمان ارسال می‌کنند. بر اساس قانون، کلیه محل‌های کار باید مجهز به دتکتورهای دود باشند. دتکتورهای دود خانگی در صورت تشخیص دود در محل، یک هشدار صوتی یا بصری را از خود دتکتور انتشار می‌دهند. در ادامه قصد داریم شما را با دتکتور دود و انواع دتکتور اعلام حریق بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
دتکتور دود چیست؟
دتکتور یا آشکارساز دود دستگاهی الکترونیکی است که دود را به عنوان نشانه‌ای از احتمال وقوع حریق حس و اعلام می‌کند. دتکتورهای دود معمولاً در محفظه‌های پلاستیکی قرار داده می‌شوند و به شکل دیسکی با قطر حدود ۱۵ سانتی‌متر و ضخامت ۲.۵ سانتی‌متر تولید می‌شوند، اما در کل، شکل و اندازه آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. دتکتورها می‌توانند دود را به صورت نوری (فتوالکتریک) یا با فرآیند فیزیکی (یونیزاسیون) تشخیص دهند و ممکن است از یک یا هر دو روش استفاده کنند. چنانکه اشاره شد، دتکتورهای دود در ساختمان‌های بزرگ تجاری و صنعتی معمولاً به یک سیستم اعلام حریق مرکزی متصل می‌شوند.
در دتکتورهای دود خانگی که تحت عنوان آلارم دود نیز شناخته می‌شوند، معمولاً یک هشدار صوتی یا بصری از خود دستگاه یا دستگاه‌ها منتشر می‌شود. دتکتورهای دود خانگی به صورت تکی یا چندتایی متصل به هم کار می‌کنند. معمولاً در مدل‌های تکی از باتری استفاده می‌شود، در حالی که دتکتورهای چندتایی به منبع برق وصل می‌شوند و از باتری به عنوان منبع تغذیه پشتیبان استفاده می‌شود. در خانه‌هایی که چند دتکتور دود به صورت متصل به هم نصب شده‌اند، چنانچه یکی از دستگاه‌ها وجود دود را تشخیص دهد، آلارم هشدار در تمام دتکتورها فعال می‌شود. با توجه به منبع تغذیه پشتیبان، حتی اگر برق خانه قطع هم شود، این اتفاق می‌افتد.
در مقابل، دتکتورهای دود تجاری یا صنعتی به عنوان بخشی از سیستم اعلام حریق مرکزی، سیگنالی را به پنل کنترل سیستم ارسال می‌کنند. معمولاً در این دسته از دتکتورهای دود، زنگ هشدار به صورت انفرادی به صدا درنمی‌آید، اما با وجود این، برخی از آن‌ها دارای دستگاه صدادهنده داخلی هستند. جالب است بدانید در خانه‌های مجهز به دتکتورهای دود، خطر مرگ ناشی از وقوع آتش‌سوزی به نصف کاهش می‌یابد.
انواع دتکتور اعلام حریق
دتکتورهای دود غیرفعال به دو دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارتند از فتوالکتریک (اپتیکال) و یونیزاسیون (فرآیند فیزیکی). توصیه می‌شود که برای فراهم کردن حداکثر حفاظت در مقابل وقوع آتش‌سوزی‌های هم سریع و هم آهسته، از ترکیبی از دتکتورهای دود استفاده شود که به آن‌ها دتکتورهای دود مجهز به سنسور دوگانه گفته می‌شود. دتکتورهای ترکیبی اپتیکال و حرارتی و همچنین، دتکتورهای ترکیبی دود و مونوکسید کربن نیز در بازار وجود دارند.
دتکتورهای فتوالکتریک
دتکتور دود فتوالکتریک یا اپتیکال پراکندگی ناگهانی نور را هنگامی که دود وارد محفظه آشکارساز می‌شود، حس کرده و زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورد. دتکتورهای دود فتوالکتریک در مقایسه با انواع دیگر که از فرآیند فیزیکی یونیزاسیون برای تشخیص دود استفاده می‌کنند، به طور متوسط بین ۱۵ تا ۵۰ دقیقه سریع‌تر به حریق در مراحل اولیه (زمانی که دود بلند می‌شود، اما هنوز از شعله‌های آتش خبری نیست) واکنش نشان می‌دهند. از این نوع دتکتورهای دود می‌توان در نزدیکی آشپزخانه استفاده کرد. برخی از انواع دتکتورهای اپتیکال دوگانه نیز در بازار موجود هستند.
دتکتورهای یونیزاسیون
دتکتورهای دود یونیزاسیون به ذرات ریز دود بسیار حساس هستند و در مقایسه با دتکتورهای فتوالکتریک، معمولاً ۳۰ تا ۹۰ ثانیه سریع‌تر به آتش‌های شعله‌ورتر پاسخ می‌دهند. استفاده از دتکتورهای دود یونیزاسیون در فاصله بسیار نزدیک به آشپزخانه یا گاراژ توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن سریع و به اشتباه فعال شوند. دتکتور دود یونیزاسیون حاوی مقدار کمی ماده رادیواکتیو بین دو صفحه باردار است که هوا را یونیزه کرده و باعث ایجاد جریان بین صفحات می‌شود. هنگامی که دود وارد محفظه می‌شود، جریان یون‌ها را مختل کرده و در نتیجه، باعث کاهش جریان می‌شود. در نهایت، دتکتور فعال شده و زنگ هشدار به صدا درمی‌آید.
دتکتورهای دود مکشی
دتکتورهای دود مکشی نسل جدیدی از انواع دتکتور اعلام حریق هستند که وارد بازار شده‌اند. این نوع دتکتورها دارای فناوری پیشرفته‌تر و بسیار حساس هستند که تشخیص زودهنگام دود را امکان‌پذیر می‌کند. از دتکتورهای دود مکشی (ASD) به عنوان بخشی از سیستم حفاظت فعال در برابر حریق استفاده می‌شود.
دستگاه‌های ASD با مکش هوا از هر اتاق از طریق لوله‌های کوچک و انعطاف‌پذیر کار می‌کنند. سپس، این هوا برای شناسایی وجود ذرات ریز دود، در یک فرآیند پیوسته، آنالیز می‌شود. این دستگاه‌ها به جریان هوای اتاق وابسته نیستند، بنابراین می‌توانند دود را حتی قبل از اینکه قابل مشاهده باشد، تشخیص دهند. دتکتورهای ASD به طور گسترده در موقعیت‌های چالش‌برانگیز مانند جاهایی که جریان هوا زیاد است و یا تراکم وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین، دتکتورهای ASD برای استفاده در مکان‌هایی مانند اتاق‌های ارتباطات و رایانه جهت تشخیص زودهنگام دود ارجحیت دارند.
بیشتر بخوانید: انواع سیستم اطفا حریق
دتکتورهای مجهز به سیستم تراز خودکار پرتو نوری
یکی دیگر از انواع دتکتور اعلام حریق، دتکتورهای مجهز به سیستم تراز خودکار پرتو نوری هستند. این دتکتورها جدیدترین نوع دتکتور دود هوشمند هستند که با استفاده از سیستم تراز پرتو نوری، به کمک لیزر، می‌توانند در کمتر از یک دقیقه به طور خودکار خود را تراز کنند. آن‌ها برای محافظت از فضاهای تجاری و عمومی بزرگ مانند تئاترها، مراکز خرید و مراکز ورزشی با نورگیرهای بزرگ، سقف‌های بلند یا مشکلات تراکم مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی مدل‌ها را می‌توان با چهار هِد آشکارساز در هر سیستم نصب کرد.
تفاوت دتکتور دودی و حرارتی چیست؟
دتکتورهای دودی و دتکتور حرارتی هر دو برای شناسایی و تشخیص حریق طراحی شده‌اند. شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که اگر اینطور است، پس تفاوت دتکتور دودی و حرارتی چیست؟ چنانکه گفته شد، اگرچه دتکتورهای دود و حرارت هدف شناسایی حریق را دنبال می‌کنند، اما برای برآورده کردن نیازهای متفاوتی طراحی شده‌اند.
دتکتورهای حرارتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که احتمال آسیب رسیدن به اموال را به حداقل برسانند. برای این منظور، همانطور که از نام این دسته دتکتورها مشخص است، آن‌ها تغییرات دمایی ناشی از وقوع آتش‌سوزی را شناسایی کرده و در پاسخ به آن، به سیستم اعلام حریق مرکزی هشدار ارسال می‌کنند. در مقابل، دتکتورهای دود با ایجاد هشدار زودهنگام در هنگام احتمال وقوع حریق، در صدد محافظت از جان افراد و مال آن‌ها برمی‌آیند. در هنگام آتش‌سوزی، شما به زمان نیاز دارید تا بتوانید واکنش مناسب را داشته باشید و از همین رو، هر لحظه حیاتی است.
دتکتورهای دود انرژی خود را از کجا تامین می‌کنند؟
دتکتورهای دود انرژی مورد نیازشان را به چند طریق می‌توانند تأمین کنند که عبارتند از باتری‌های قابل تعویض، باتری‌های ۱۰ ساله، سیم‌کشی با باتری پشتیبان.
برخی از دتکتورهای دود تمام توان خود را از باتری‌های قابل تعویض دریافت می‌کنند که می‌تواند باتری ۹ ولتی، باتری نیم قلمی، قلمی و یا نوع دیگری از باتری باشد. این باتری‌ها باید حداقل سالی یک بار تعویض شوند و زنگ هشدار دستگاه نیز بایستی هر ماه تست شود.
برخی از انواع آشکارسازهای دود دارای باتری غیر قابل تعویض مهر و موم شده هستند که می‌تواند تا ۱۰ سال انرژی مورد نیاز دتکتور را تأمین کند. اگرچه این نوع باتری‌ها تا آخر عمر مفید خود نیازی به تعویض ندارند، اما با این حال، همچنان باید آن‌ها را به صورت ماهانه تست کرد.
در بعضی مدل‌ها، از دو سیستم اولیه و ثانویه برای تأمین انرژی مورد نیاز دتکتور دود استفاده می‌شود. این نوع دتکتورها به برق شهری وصل می‌شوند و در صورت نیاز، از باتری به عنوان منبع تغذیه ثانویه استفاده می‌کنند. باتری پشتیبان می‌تواند از نوع قابل تعویض باشد که سالانه باید آن را تعویض کرد یا می‌تواند از نوع باتری‌های ۱۰ ساله باشد که نیازی به تعویض ندارند.
بیشتر بخوانید: انواع سنسور اعلام حریق
کاربرد دتکتور دود چیست؟
قبل از نصب و راه‌اندازی دتکتورهای دود، بایستی مطمئن شوید که آیا اصلاً استفاده از این نوع دتکتورها مناسب مکان و شرایط مد نظرتان هست یا خیر، زیرا به‌کارگیری این نوع دستگاه‌های حفاظت از حریق در جاهایی مثل محیط‌های با رطوبت بالا، محیط‌های پر از گرد و غبار، محیط‌هایی که در آنجا حشرات زیادی وجود دارد و یا محیط‌های خارج از ساختمان توصیه نمی‌شود. اما به طور کلی، استفاده از دتکتورهای دود در خانه در بخش‌های زیر ضروری است.
- داخل تمام اتاق‌ها از جمله اتاق خواب
- خارج از تمام اتاق‌ها از جمله راهرو
- تمام طبقات از جمله زیرزمین
- در طبقاتی که اتاق خواب وجود ندارد، دتکتورها را باید در اتاق مثلاً نشیمن یا غذاخوری نصب کرد.
- راه پله
- دتکتورهای نصب‌شده در زیرزمین باید بر روی سقف و در قسمت پایین پله‌های منتهی به طبقه بعدی نصب شوند.
- در خانه‌های بزرگ‌تر ممکن است نیاز باشد که از دتکتورهای دود اضافی استفاده کنید.
برای دریافت مشاوره رایگان و راهنمایی‌های لازم در خصوص نصب و راه‌اندازی انواع دتکتورهای دود، می‌توانید با کارشناسان گروه تولیدی و صنعتی تدبیر در تماس باشید.
چگونه هشدارهای ناخواسته را کاهش دهیم؟
چنانچه با توجه به چیدمان خانه خود، مجبور هستید که دتکتورهای دود را در نزدیکی وسایل پخت و پز یا درب حمام نصب کنید، برای کاهش هشدارهای ناخواسته باید به برخی نکات توجه داشته باشید.
برای محدود کردن میزان هشدارهای ناخواسته ناشی از پخت و پز، شما باید دتکتور را حداقل حدود ۶ متر دور از وسایل پخت و پز قرار دهید. اگر دتکتور دود از نوع فتوالکتریک است، دکمه حالت سایلنت دارد یا مقاوم در برابر دود ناشی از پخت و پز است، شما می‌توانید آن را در فاصله حدود ۳ متری از وسایل پخت و پز نصب کنید.
اگر مجبور هستید که دتکتور دود را در راهرو و نزدیک به درب حمام نصب کنید، توجه داشته باشید که باید آن را حداقل با ۹۰ سانتی‌متر فاصله از درب قرار دهید. به این ترتیب، می‌توانید هشدارهای ناخواسته در نتیجه تأثیر بخار دوش بر روی دتکتور را کاهش دهید.
نتیجه‌گیری:
دتکتورهای دود یک جزء مهم برای حفاظت در مقابل آتش‌سوزی به حساب می‌آیند و کاربرد گسترده‌ای در انواع سیستم‌های اعلام حریق امروزی دارند. فاکتورهای مختلفی می‌توانند در انتخاب نهایی شما برای خرید و راه‌اندازی دتکتورهای دود تأثیرگذار باشند که از آن جمله می‌توانیم به میزان حساسیت، محل نصب، ارتفاع از سطح زمین، میزان حرارت محیط، درجه رطوبت محیط و غیره اشاره کنیم. برای خرید دتکتورهای دود و به طور کلی سیستم اعلام حریق، بهتر است که از طریق مراکز معتبر و دارای استاندارد اقدام کنید. برای خرید انواع دتکتورهای دود و اطلاع از قیمت، کافیست با کارشناسان تدبیر در تماس باشید.
سوالات متداول دتکتور دود چیست؟
دتکتور دود چیست؟
دتکتور یا آشکارساز دود دستگاهی الکترونیکی است که دود را به عنوان نشانه‌ای از احتمال وقوع حریق حس و اعلام می‌کند
انواع دتکتورهای دود چیست؟
دتکتورهای مجهز به سیستم تراز خودکار پرتو نوری، دتکتورهای یونیزاسیون، دتکتورهای فتوالکتریک و دتکتورهای دود مکشی از انواع متعارف دتکتور دود است.
