دتکتور حرارتی چیست؟

تدبیر: دتکتور حرارتی دستگاهی است که می‌تواند افزایش حرارت را در محیط احساس کند و هدف آن هشدار دادن به افراد حاضر در محل در هنگام وقوع آتش‌سوزی است. سنسورهای حرارتی با توجه به افزایش دمای محیط، پیام هشدار ارسال می‌کنند و یا به صورت مستقیم، سیستم اطفا حریق را فعال می‌کنند تا قبل از گسترش آتش، آن را مهار کنند. در ادامه، با دتکتور حرارتی و مزایا و معایب آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

دتکتور حرارتی چیست؟

دتکتور حرارتی عبارت است از یک دستگاه اعلام حریق که برای پاسخ دادن به افزایش حرارت محیط طراحی شده است. این دستگاه هر گونه افزایش قابل توجه دما را که ممکن است نشان‌دهنده آتش‌سوزی باشد، تشخیص می‌دهد. چنانچه آتش‌سوزی اتفاق بیافتد، انرژی حرارتی شعله باعث می‌شود که دمای المنت حساس به گرما در دتکتور حرارتی بالا برود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، المنت باعث می‌شود که زنگ هشدار به صدا درآید و افراد حاضر در محل را از وجود آتش مطلع می‌کند.

عملکرد دتکتور حرارتی

دتکتورهای حرارتی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند که اگرچه عملکرد متفاوتی دارند، اما اساساً نتیجه یکسانی را ارائه می‌دهند. دتکتور حرارتی می‌تواند گرما را حس کند، اما مداری باید برای فعال کردن سیستم طراحی شود تا با صدور هشدار، سیستم ایمنی یا حفاظتی مربوطه را وارد عمل کند.

دتکتورهای حرارتی با دمای ثابت، چنانکه از نام آن‌ها می‌توان حدس زد، چنانچه دمای محیط از حد معینی فراتر برود، فعال می‌شوند. دتکتورهای حرارتی با نرخ افزایشی دارای دو ترموکوپل حساس به حرارت هستند. یکی از ترموکوپل‌ها گرمای انتقال‌یافته توسط همرفت یا تابش را کنترل می‌کند و ترموکوپل دیگر دمای پس‌زمینه اتاق را تحت کنترل دارد. در بخش‌های بعدی، بیشتر در این رابطه توضیح خواهیم داد.

چرا استفاده از دتکتورهای حرارتی اهمیت دارد؟

معمولاً دتکتورهای حرارتی برچسبی دارند که روی آن نوشته شده است «این دستگاه برای حفظ امنیت جانی نیست». این بدان خاطر است که دتکتورهای حرارتی جایگزینی برای دتکتورهای دود در اتاق خواب یا مثلاً در راهروها نیستند. با وجود این، از دتکتورهای حرارتی در محیط‌هایی مانند آشپزخانه یا گاراژ استفاده می‌شود که دتکتورهای دود نباید در این محل‌ها نصب شوند، زیرا گرد و غبار یا ذرات دیگر روی دتکتور دود تأثیر می‌گذارند و باعث ایجاد هشدارهای کاذب می‌شوند.

دتکتورهای حرارتی به مانند ایستگاه‌های هشدار آتش مستقل عمل می‌کنند که بر خلاف دتکتورهای دود، قابلیت نصب در هر قسمتی از خانه را دارند. قابل حمل بودن، سهولت نصب و عملکرد و قابلیت اطمینان بسیار خوب این دستگاه‌ها باعث شده است که در صورت ترکیب با دتکتورهای دود، یک گزینه مناسب برای افزایش ضریب ایمنی مناطق مسکونی در مقابل حریق باشند. از آنجایی که دتکتورها به همدیگر متصل نیستند، مکانیسم فعال‌سازی حرارتی باعث شناسایی محل آتش‌سوزی می‌شود و تخلیه خانه را تسهیل می‌کند.

بیشتر بخوانید: انواع سیستم های اعلام حریق

دتکتور حرارتی را کجا باید نصب کنیم؟

موقعیت قرارگیری دتکتورهای حرارتی برای محافظت از ساختمان شما و جان ساکنان بسیار مهم است. اگرچه توصیه می‌شود که دتکتورهای حرارتی را در قسمت مرکزی سقف اتاق نصب کنید، اما می‌توانید آن‌ها را روی دیوار ۵۰ سانتی‌متر یا بیشتر پایین‌تر از ارتفاع سقف نیز قرار دهید.

دتکتورهای حرارتی برای استفاده در جاهایی که دتکتورهای دود گزینه مناسبی نیستند، عالی هستند. به عنوان مثال، در جاهایی که میزان زیادی دود و یا گرد و غبار وجود دارد، مانند گاراژ یا انباری. همچنین، نصب دتکتور حرارتی در محیط‌هایی که مواد شیمیایی یا مواد بسیار قابل اشتعال نگهداری می‌شوند، ایده خوبی است.

در مورد فاصله‌گذاری دتکتورهای حرارتی نیز باید از قبل فکر کنید. به طور کلی، بایستی دتکتورهای حرارتی را تا حد امکان نزدیک به مرکز اتاق قرار دهید تا اطمینان حاصل شود که تمام محدوده مجاور را پوشش می‌دهند. به علاوه، نقطه‌ای را باید انتخاب کنید که حداقل ۱۰ سانتی‌متر از دیوار یا گوشه اتاق فاصله داشته باشد.

انواع دتکتور حرارتی

همانطور که قبلاً گفته شد، دتکتورهای حرارتی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• دتکتورهای حرارتی با دمای ثابت
• دتکتورهای حرارتی با نرخ افزایشی

دتکتور حرارتی با دمای ثابت

دتکتورهای حرارتی با دمای ثابت رایج‌ترین نوع دتکتور حرارتی موجود در خانه‌ها و مشاغل مختلف هستند. در داخل این نوع دتکتورها یک آلیاژ مخصوص تعبیه می‌شود که وظیفه اصلی را در تشخیص حرارت ناشی از آتش‌سوزی به عهده دارد. زمانی که آلیاژ یوتکتیک حساس به حرارت در پاسخ به گرمای قابل توجه در محیط از حالت جامد به مایع تبدیل می‌شود، این دستگاه ساده و در عین حال مؤثر، زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورد. با توجه به ویژگی تأخیر حرارتی در این نوع دتکتورها، شما می‌توانید آستانه تشخیص حرارت دستگاه را برای سازگاری بهتر با محیط خود تنظیم کنید.

بیشتر بخوانید: سیستم اعلام حریق

دتکتور حرارتی با نرخ افزایشی

دتکتورهای حرارتی با نرخ افزایشی که اغلب به اختصار دتکتور ROR نیز نامیده می‌شوند، چنانچه دما به سرعت به اندازه ۳ درجه فارنهایت افزایش پیدا کند، فعال شده و زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورند. بر خلاف دتکتورهای حرارتی با دمای ثابت، دتکتورهای حرارتی ROR می‌توانند در آستانه دمای پایین‌تری کار کنند.

به علاوه، چنانکه اشاره شد، این دستگاه‌ها مجهز به ترموکوپل‌های حساس به حرارت هستند. ترموکوپل‌ها، دستگاه‌های الکترونیکی هستند که دما را با دقت بیشتری در مقایسه با دماسنج اندازه‌گیری می‌کنند. اگر این نوع دتکتورهای حرارتی را به درستی تنظیم کنید، می‌توانید احتمال صدور هشدارهای کاذب را کاهش دهید. نقطه آستانه دتکتورهای حرارتی با نرخ افزایشی در کارخانه معمولاً روی ۱۳۶.۴ درجه فارنهایت تنظیم می‌شود.

مزایای دتکتورهای حرارتی

• دتکتورهای حرارتی قیمت زیادی ندارند.
• هزینه تعمیرات و نگهداری آن‌ها پایین است.
• قابلیت اطمینان بالایی دارند، زیرا کمتر مستعد هشدارهای کاذب هستند.
• می‌توانند تحت شرایط محیطی مختلف کار کنند.
• تحت تأثیر گرد و غبار یا کثیفی محیط قرار نمی‌گیرند.
• به حداقل تعمیرات و نگهداری نیاز دارند.
• تحت تأثیر تداخل الکترومغناطیسی قرار نمی‌گیرند.
• دتکتورهای حرارتی در مقابل اشعه‌های ماورای بنفش و مادون قرمز مقاوم هستند.

معایب دتکتورهای حرارتی

• اگرچه دتکتورهای حرارتی در تشخیص گرما عالی عمل می‌کنند، اما قادر نیستند که آتش‌های به اصطلاح زیر خاکستر را به سرعت تشخیص دهند. آن‌ها بهترین گزینه برای تشخیص آتش‌سوزی‌های با حرارت بالا به شمار می‌روند.
• در مقایسه با دتکتورهای دود، دتکتورهای حرارتی به زمان بیشتری برای تشخیص آتش‌سوزی نیاز دارند.

نتیجه‌گیری:

هر نوع دتکتور حرارتی مزایای خاص خود را دارد و نمی‌توان گفت که همیشه باید از یک نوع دتکتور حرارتی به جای دیگری استفاده کرد. اگر قرار باشد که یک دتکتور حرارتی با نرخ افزایشی را در قسمت بالای اجاق گاز قرار دهیم، با هر بار روشن کردن اجاق، ممکن است هشدار کاذب ایجاد شود. یا مثلاً اگر قرار باشد که از دتکتورهای حرارتی با دمای ثابت در یک اتاق پر از مواد قابل اشتعال استفاده کنیم، به دلیل تأخیر حرارتی دتکتور، آتش می‌تواند سریع شعله‌ور شده و از کنترل خارج شود. بنابراین، انتخاب نوع دتکتور حرارتی بستگی به مکانی دارد که قرار است از آن استفاده شود.

سؤالات متداول دتکتور حرارتی چیست؟