سیستم اطفا حریق اتوماتیک سیستمی است که می‌تواند آتش را بدون نیاز به دخالت انسان شناسایی و خاموش کند یا مهار نماید. این سیستم‌ها در ساده‌ترین شکل خود دارای تجهیزاتی برای تشخیص، فعال‌سازی و تخلیه مواد خاموش‌کننده در محیط هستند. از انواع رایج سیستم اطفا حریق اتوماتیک می‌توانیم به سیستم اسپرینکلر، سیستم اطفا حریق بیوورسال، سیستمهای گازی مانند FM-200 و سیستم اطفا حریق آیروسل اشاره کنیم. پیاده‌سازی سیستمهای اطفا حریق خودکار می‌تواند به کنترل، مهار یا خاموش کردن آتش در مراحل اولیه کمک شایانی کند و در نتیجه، تلفات جانی و خسارات مالی را به حداقل برساند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک چیست؟
سیستم اطفا حریق اتوماتیک یا خودکار (AFSS یا AFES) نیاز به عامل انسانی را برای شناسایی و مقابله با آتش از بین می‌برد. در عرض چند ثانیه پس از وقوع حریق، سیستم حرارت یا گرمای ناشی از حریق را تشخیص می‌دهد، به طور خودکار سیستم را فعال می‌کند و مواد خاموش‌کننده را مستقیماً به قلب آتش می‌رساند.
هنگامی که حفاظت از آتش تنها به عامل انسانی وابسته است، خطرات ذاتی وجود دارد که اجتناب‌ناپذیر هستند. نخست، شخصی باید حضور فیزیکی داشته باشد تا بتواند وارد عمل شود که در بسیاری از صنایع دسترسی به محیط یا موقعیت به سادگی امکان‌پذیر نیست. دوم، باید مطمئن بود که آیا شخص برای درک مراحل اولیه آتش‌سوزی و کار با سیستم آموزش‌دیده است یا خیر. حتی اگر آتش به درستی تشخیص داده شود، انتخاب و استفاده از دستگاه حفاظت از حریق صحیح و مناسب به شخص یا اشخاص حاضر در محل بستگی دارد.
این خطرات با نصب سیستم اطفا حریق اتوماتیک کاهش می‌یابد. سیستمهای اطفا حریق خودکار تشخیص تکرارپذیر را در سخت‌ترین شرایط و مناطق با کمترین میزان احتمال هشدار کاذب امکان‌پذیر می‌سازند. این سیستم‌ها مواد خاموش‌کننده را دقیقاً در جایی که باید تخلیه می‌کنند و مهم‌تر از همه، کلیه عملیات تشخیص، فعال‌سازی و تخلیه بدون دخالت عامل انسانی انجام می‌شود.
انواع سیستم اطفا حریق اتوماتیک
امروزه، انواع مختلفی از سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک برای کاربری‌های مختلف وجود دارند. اما به طور کلی، سیستمهای اطفاگر خودکار به دو دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند که عبارتند از:
- سیستم اطفا حریق اتوماتیک مهندسی‌شده (Engineered Automatic Fire Suppression System)
- سیستم اطفا حریق اتوماتیک پیش‌مهندسی‌شده (Pre-engineered Automatic Fire Suppression System)
سیستم اطفا حریق اتوماتیک مهندسی‌شده
سیستمهای مهندسی‌شده دارای طراحی خاص هستند و معمولاً برای تأسیسات بزرگ که سیستم برای کاربری خاصی طراحی شده است، استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، می‌توان به تأسیسات دریایی، اتاق‌های سرور، ساختمان‌های بزرگ، محیط‌های صنعتی، مخازن غوطه‌ورسازی، اتاق‌های سوئیچ الکتریکی و امثالهم اشاره کرد. سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک مهندسی‌شده معمولاً از مواد خاموش‌کننده گازی یا جامد استفاده می‌کنند. همچنین، در برخی موارد، مواد خاموش‌کننده ممکن است به صورت مایع ذخیره و به شکل گاز در محیط تخلیه شود.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک پیش‌مهندسی‌شده
همانطور که از نام سیستمهای پیش‌مهندسی‌شده می‌توان حدس زد، آن‌ها از تجهیزاتی بهره می‌برند که از قبل طراحی شده‌اند تا نیاز به عملیات طراحی فراتر از طرح اولیه از میان برداشته شود. سیستمهای پیش‌مهندسی‌شده که برای محافظت از صنایع و فضاهای کوچکتر مانند تابلوهای توزیع، اتاق‌های باتری، محفظه‌های موتور، توربین‌های بادی، انبارهای ذخیره‌سازی و… به کار می‌روند، معمولاً از عوامل خاموش‌کننده شیمیایی مرطوب یا خشک مانند کربنات پتاسیم یا مونو آمونیوم فسفات استفاده می‌کنند. امروزه سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک پیش‌مهندسی‌شده در موارد مسکونی نیز کاربرد دارند که معمولاً از نوع واترمیست یا مه آب هستند.
اجزای سیستم اطفا حریق خودکار
چنانکه گفته شد، سیستم اطفا حریق خودکار می‌تواند بدون دخالت انسان عمل کند. برای انجام این کار، سیستم باید ابزارهایی جهت تشخیص، فعال‌سازی و تحویل مواد خاموش‌کننده داشته باشد.
در بسیاری از سیستمهای اتوماتیک، تشخیص با تجهیزات مکانیکی یا الکتریکی انجام می‌شود. برای تشخیص مکانیکی، از دتکتورهای دارای اتصال فیوزی یا بالب حرارتی استفاده می‌شود. این دتکتورها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که در دمایی خاص جدا شده و متکی به مکانیسم آزادسازی هستند.
برای تشخیص الکتریکی، از دتکتورهای حرارتی مجهز به کنتاکت‌های خودبازیابی‌کننده و معمولاً باز بهره گرفته می‌شود که درصورت رسیدن به دمای از قبل تعیین‌شده، بسته می‌شوند.
فعال‌سازی سیستم معمولاً شامل یک سیال تحت فشار و یک شیر آزادکننده است. در برخی موارد، از پمپ‌های الکتریکی نیز استفاده می‌شود. تحویل مواد خاموش‌کننده معمولاً با لوله و نازل انجام می‌شود. طراحی لوله‌ها و نازل‌ها با توجه به نوع مواد اطفاگر و سطح پوشش مورد نیاز انجام می‌گیرد.
انواع سیستم اطفا حریق اتوماتیک بر اساس مواد اطفاگر
آب رایج‌ترین ماده خاموش‌کننده است که در سرتاسر جهان به کار می‌رود. با وجود این، استفاده از آب دارای محدودیت‌هایی است که از آن جمله می‌توان به منابع ناکافی (به ویژه در مناطق کمتر توسعه‌یافته) تا فرآیندها و عملیات‌هایی که در مقابل آب آسیب‌پذیر هستند، اشاره کرد. در برخی موارد دیگر، استفاده از آب می‌تواند منجر به تشدید آتش‌سوزی یا حتی انفجار شود. در این موارد، از ترکیبات شیمیایی جایگزین مانند گازهای بی‌اثر برای اطفای حریق استفاده می‌شود.
در جدول زیر، می‌توانید سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک مختلف را بر اساس انواع مواد اطفاگر ملاحظه کنید.
مزایای سیستم اطفا حریق اتوماتیک
ایمنی در مقابل حریق یک نگرانی حیاتی در محیط‌های مختلف است و به‌کارگیری سیستمهای اطفا حریق مؤثر برای جلوگیری از گسترش آتش‌سوزی و محافظت از جان و اموال ضروری است. سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک به عنوان یک راه حال قابل اعتماد و کارآمد، مزایای متعددی را برای تشخیص زودهنگام حریق، واکنش سریع و به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی ناشی از آتش‌سوزی ارائه می‌دهند.
تشخیص زودهنگام آتش‌سوزی
سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک مجهز به فناوری پیشرفته تشخیص حریق هستند که امکان تشخیص زودهنگام را فراهم می‌کند. این سیستم‌ها از حسگرهایی مانند دتکتور دودی، دتکتور حرارتی یا آشکارساز شعله برای شناسایی وجود حریق استفاده می‌کنند. به این طریق، امکان واکنش سریع فراهم می‌شود و می‌توان با تشخیص آتش‌سوزی در همان مراحل اولیه، خطرات تشدید حریق و احتمال تلفات را به حداقل رساند.
اطفای سریع حریق
پس از تشخیص آتش‌سوزی، سیستمهای اطفا حریق اتوماتیک به سرعت شعله‌های آتش را خاموش می‌کنند. این سیستم‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به طور خودکار مواد خاموش‌کننده را در محیط تخلیه می‌کنند. واکنش سریع این سیستم‌ها به کنترل و خاموش کردن آتش قبل از گسترش و ایجاد خسارات قابل توجه کمک کرده و سطح ایمنی و حفاظت بالاتری را فراهم می‌کند.
حفاظت ۲۴ ساعته
یکی از مزایای قابل توجه سیستمهای خودکار، توانایی آن‌ها در ارائه حفاظت شبانه‌روزی است. این سیستم‌ها همیشه فعال و آماده پاسخگویی به حوادث آتش‌سوزی هستند. نظارت مستمر و قابلیت پاسخ‌دهی سریع، واکنش مناسب و سریع به آتش‌سوزی را تضمین می‌کند و خطر آسیب‌های گسترده و تلفات جانی را کاهش می‌دهد.
به حداقل رساندن خسارات به اموال
سیستمهای اطفا حریق خودکار نقش مهمی را در به حداقل رساندن خسارات به اموال ایفا می‌کنند. سیستم اطفا حریق اتوماتیک با سرکوب سریع حریق، میزان گسترش آتش و خسارات ناشی از آن را محدود می‌کند. آن‌ها به محافظت از دارایی‌ها، تجهیزات و زیرساخت‌های ارزشمند کمک می‌کنند، خسارات مالی را کاهش می‌دهند و اختلال در فرآیندهای کسب و کار را به حداقل می‌رسانند.
از سیستم اطفا حریق اتوماتیک بیشتر در کجاها استفاده می‌شود؟
اگرچه تقریباً در تمام صنایع از سیستمهای اطفا حریق خودکار برای افزایش ایمنی محیط و کاهش هر گونه تلفات استفاده می‌شود، اما در برخی از موارد، نصب سیستم اطفا حریف اتوماتیک یک ضرورت است.
دیتاسنترها و اتاق‌های سرور
آتش‌سوزی یکی از تهدیدات جدی در محیط‌هایی مانند مراکز داده و اتاق‌های سرور است. در دیتاسنترها و اتاق‌های سرور مقدار زیادی تجهیزات الکترونیکی حساس به حرارت وجود دارند. بنابراین، نصب و به‌کارگیری یک سیستم اطفا حریق خودکار مناسب بسیار مهم و ضروری است.
کارخانه‌های تولیدی و صنعتی
بخش‌های تولیدی و صنعتی به شدت مستعد آتش‌سوزی هستند و معمولاً مقدار زیادی مواد خام آتش‌گیر را در خود جای می‌دهند. از همین رو، برای اطمینان از ایمنی کارکنان و جلوگیری از خسارات مالی، نصب یک سیستم اطفا حریق خودکار در محیط‌های صنعتی اجباری است.
انبارهای مواد شیمیایی
انبارهای ذخیره‌سازی مواد شیمیایی معمولاً مملو از مقادیر زیادی مواد قابل اشتعال هستند که استفاده از سیستمهای اطفا حریق خودکار را به یک نیاز حیاتی تبدیل می‌کند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک آیروسل تدبیر
سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر نسل جدیدی از سیستم اطفا حریق اتوماتیک است که بر پایه فناوری مهندسی منحصربه‌فردی ساخته شده است. تمامی ایرادات مربوط به نسل قبلی در سیستم آیروسل تدبیر مرتفع شده‌اند و این سیستم به عنوان یک نمونه بدون نقص در داخل کشور و منطقه شناخته می‌شود.
سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر در واقع نوعی سیستم اطفا حریق گازی است که از ذرات معلق آیروسل در مقیاس میکرون برای اطفای سریع و مؤثر انواع حریق استفاده می‌کند. مواد آیروسل به شکل قرص‌های فشرده در داخل ژنراتورهای بدون فشار قرار می‌گیرند و با فعال‌سازی سیستم به سرعت در محیط تخلیه می‌شوند. این سیستم به دو صورت الکتریکی و شیمیایی قابلیت فعال‌سازی را دارد و نیاز به مداخله انسانی را از میان برمی‌دارد.
برای آشنایی کامل با سیستم اطفا حریق آئروسل تدبیر، می‌توانید مقاله زیر را مطالعه کنید. همچنین، برای خرید یا دریافت مشاوره رایگان، کافیست با کارشناسان تدبیر تماس حاصل فرمایید.
برخی از مزایای سیستم اطفا حریق خودکار آیروسل تدبیر عبارتند از:
- سرعت انتشار و قدرت بالا در اطفا حریق
- مؤثر برای انواع گروه‌های آتش A، B، C، E و F
- طول عمر ۱۵ ساله و مقرون‌به‌صرفگی اقتصادی
- غیرسمی و دوستدار محیط زیست
- عدم نیاز به تعبیه مخازن ذخیره‌سازی و لوله‌کشی
- قابلیت اطفای موضعی و پوشش کامل حریق
- …