کنترل پنل اعلام حریق چیست؟

زمان مطالعه: ۳ دقیقه

کنترل پنل اعلام حریق یک وسیله ایمنی و جزئی از سیستم اعلام حریق است که معمولاً در ساختمان‌های تجاری برای انجام تعدادی از وظایف در جهت حفظ جان انسان‌ها و به حداقل رساندن خسارت به اموال مورد استفاده قرار می‌گیرد. کنترل پنل اعلام حریق اصلی‌ترین جزء یک سیستم اعلام حریق است که اطلاعات را از دستگاه‌های میدانی مختلف جمع‌آوری و دریافت می‌کند. در ادامه، به شما خواهیم گفت که کنترل پنل اعلام حریق چیست، چه انواعی دارد و اجزای تشکیل‌دهنده آن کدامند. با مجله تدبیر همراه باشید.

کنترل پنل اعلام حریق چیست؟

کنترل پنل اعلام حریق که با عنوان واحد کنترل اعلام حریق نیز شناخته می‌شود، اساساً به عنوان جزء کنترل‌کننده و مغز متفکر سیستم‌های اعلام حریق ایفای نقش می‌کند. پنل کنترل در سیستم‌های اعلام حریق با کمک چندین سنسور بر محیط نظارت می‌کند و در صورت بروز هر گونه موقعیت اضطراری، اقدامات لازم را اتخاذ می‌کند. پنل کنترل اعلام حریق یا به اختصار FACP بر تمام عملکردهای سیستم اعلام حریق نظارت و آن‌ها را کنترل می‌کند. این پنل اطلاعات ورودی را از دستگاه‌های راه‌انداز مانند دتکتورهای دود دریافت کرده و خروجی دستگاه‌های اعلان مانند آژیرها و فلاشرها را کنترل می‌کند. FACP همچنین به افراد حاضر در محل اطلاع می‌دهد که سیستم اعلام حریق وقوع آتش‌سوزی یا بروز خطا در سیستم را تشخیص داده است.

اجزای کنترل پنل اعلام حریق

حال که تعریف کردیم کنترل پنل اعلام حریق چیست، به تشریح اجزای تشکیل‌دهنده آن خواهیم پرداخت.

دستگاه‌های ورودی

چندین دستگاه ورودی در یک کنترل پنل اعلام حریق وجود دارد. دستگاه‌های ورودی ممکن است شامل دتکتورهای دود، شستی‌های اعلام حریق و غیره باشند. دستگاه ورودی دستگاهی است که در صورت هر گونه تغییر در وضعیت محیط، سیگنالی را به کنترل پنل ارسال می‌کند. به این دستگاه‌های ورودی، دستگاه‌های آغازگر نیز می‌گویند، زیرا آغاز هر گونه تغییر در شرایط محیط مانند وقوع آتش‌سوزی یا بروز خطا را به پنل کنترل اعلام می‌کنند.

مدارها

دستگاه‌های ورودی به یک مدار متصل می‌شوند و چنانچه تغییراتی در شرایط محیط ایجاد شود، سیگنالی را ارسال می‌کنند. این مدار به دستگاه‌های ورودی مانند دتکتور دود وصل می‌شود.

دستگاه‌های خروجی

در یک کنترل پنل، هدف اصلی دستگاه‌های خروجی اطلاع‌رسانی در مواقع اضطراری است. دستگاه خروجی می‌تواند یک آژیر، فلاشر و غیره باشد. دستگاه‌های خروجی نیز به یک مدار متصل می‌شوند. این دستگاه‌ها را در سیستم اعلام حریق، دستگاه‌های اعلان‌کننده می‌نامند.

کاربرد کنترل پنل اعلام حریق

کارکردهای اصلی کنترل پنل در سیستم اعلام حریق عبارتند از:

• تشخیص هر گونه دود یا آتش
• ارسال هشدار به افراد حاضر در محل در مواقع اضطراری
• ارسال هشدار به آتش نشانی
• فعال‌سازی خودکار سیستم اطفا حریق
• کمک به کاهش خسارات جانی و مالی
• صدور هشدار برای تخلیه ساختمان
• کنترل دود و آتش
• فعال‌سازی سیستم اسپرینکلر

اهمیت استفاده از کنترل پنل اعلام حریق در ساختمان

هدف از نصب کنترل پنل اعلام حریق، امکان واکنش سریع در شرایط اضطراری مانند آتش‌سوزی است تا همه افراد حاضر در ساختمان این فرصت را داشته باشند که با خیال راحت محل را ترک کنند. پنل‌های اعلام حریق مختلف موجود در بازار ویژگی‌های متفاوتی دارند، بنابراین قابلیت‌های آن‌ها نیز می‌تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، مدل‌های پایه ممکن است زنگ خطر را به صدا درآورند تا همه را از وجود خطر آگاه کنند. برخی از کنترل پنل‌ها با مرکز آتش نشانی تماس می‌گیرند و برخی حتی به صورت خودکار سیستم اسپرینکلر ساختمان را برای مهار سریع حریق فعال می‌کنند.

نحوه عملکرد کنترل پنل اعلام حریق

زمانی که آتش‌سوزی اتفاق می‌افتد، کنترل پنل سیگنال را از دستگاه‌های ورودی مثل دتکتور دود یا شستی‌های اعلام حریق دریافت می‌کند. این بدان معناست که پنل کنترل به خودی خود نمی‌تواند آتش را تشخیص دهد، اما می‌تواند به سیگنال‌هایی که از سوی دستگاه‌های ورودی دریافت می‌کند، پاسخ دهد.

در وهله بعد، پنل کنترل در پاسخ به شرایط اضطراری فعال می‌شود که ممکن است آژیر را به صدا درآورد یا فلاشر را روشن کند تا به افراد حاضر در محل راجع به آتش‌سوزی هشدار دهد. سپس، کنترل پنل ممکن است سیگنالی را به مرکز آتش نشانی ارسال کند تا تیم‌های اورژانس سریعاً به محل اعزام شوند.

انواع کنترل پنل در سیستم اعلام حریق

کنترل پنل‌های اعلام حریق از زمان ابداع تا کنون، در انواع متفاوتی به بازار عرضه شده‌اند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

• کنترل پنل کدگذاری‌شده
• کنترل پنل متعارف
• کنترل پنل قابل برنامه‌ریزی
• کنترل پنل آدرس‌پذیر

بیشتر بخوانید: انواع سیستم های اعلام حریق

کنترل پنل کدگذاری‌شده

پنل‌های کدگذاری‌شده به عنوان نخستین مدل کنترل پنل اعلام حریق وارد بازار شدند. کنترل پنل‌های کدگذاری‌شده تقریباً شبیه به پنل‌های معمولی مدرن هستند. این نوع کنترل پنل دارای یک موتور یا مولد پالس الکترونیکی است. زمانی که موتور کار می‌کند، چرخ کد می‌چرخد. چرخ کد به مناطق جداگانه در یک ساختمان وصل می‌شود. چرخش چرخ کد باعث می‌شود که تغییراتی در مولد پالس الکترونیکی اتفاق بیافتد و به این ترتیب، کد منطقه مورد نظر در ساختمان را نشان می‌دهد.

کنترل پنل متعارف

کنترل پنل متعارف یا کانونشنال برای ساختمان‌های بزرگ مناسب نیست و بیشتر در ساختمان‌های کوچک استفاده می‌شود. کنترل پنل‌های متعارف چندان گران نیستند و نصب آن‌ها راحت است. در کنترل پنل متعارف، چندین چراغ LED وجود دارد که هر یک نشان‌دهنده مناطق مختلف در ساختمان است. این نوع پنل دارای یک واحد کنترل ساده است و دستگاه‌های راه‌انداز و اطلاع‌رسان به مدار‌های اختصاصی متصل می‌شوند.

کنترل پنل قابل برنامه‌ریزی

کنترل پنل قابل برنامه‌ریزی را می‌توان پنلی تعریف کرد که بر اساس نیاز مشتری طراحی می‌شود. در این نوع کنترل پنل، مدارها را برای تشخیص آتش‌سوزی، دود و غیره برنامه‌ریزی می‌کنند. از همین رو، در کنترل پنل‌های قابل برنامه‌ریزی، مدارهای ورودی و خروجی را می‌توان با توجه به نیازهای خاص مشتری برنامه‌ریزی کرد.

کنترل پنل آدرس‌پذیر

پنل‌های آدرس‌پذیر نوع دیگری از کنترل پنل اعلام حریق هستند که در ساختمان‌های بزرگتر مانند مراکز خرید مورد استفاده قرار می‌گیرند. کنترل پنل آدرس‌پذیر، در مقایسه با مدل‌های متعارف، به سیم‌کشی کمتری نیاز دارد. این پنل‌ها دارای مدار خط سیگنال هستند و انرژی دستگاه‌های متصل به کنترل پنل را تأمین می‌کنند. دستگاه‌های میدانی مانند دتکتورها دارای یک شماره منحصربه‌فرد یا همان آدرس هستند. مزیت اصلی کنترل پنل‌های آدرس‌پذیر، تعیین موقعیت مکانی دقیق منطقه‌ای است که دچار حریق شده یا هشدار خطا را ارسال کرده است.

مزایای کنترل پنل اعلام حریق

کنترل پنل اعلام حریق نه تنها در صورت وقوع آتش‌سوزی هشدار اولیه را صادر می‌کند، بلکه همچنین به افراد حاضر در محل اجازه می‌دهد تا قبل از آنکه خیلی دیر شود، اقدامات لازم را انجام دهند. از سایر مزایای کنترل پنل اعلام حریق می‌توان موارد زیر را نام برد.

• می‌تواند به جلوگیری از آسیب‌های ساختاری و کاهش تلفات جانی و مرگ و میر احتمالی کمک کند.
• با صدور هشدار باعث می‌شود که بتوان عملیات تخلیه را به راحتی انجام داد.
• با فعال‌سازی سیستم اسپرینکلر، به اطفای سریع‌تر و مؤثرتر آتش کمک می‌کند.
• انتشار دود و آتش را کنترل می‌کند.
• در صورت بروز هر گونه اتفاق خطرناک به ما اطلاع می‌دهد.
• می‌تواند از جان و مال افراد محافظت کند.

نتیجه‌گیری:

کنترل پنل اعلام حریق (FACP) با نام‌های دیگری چون واحد کنترل اعلام حریق (FACU)، پنل نشانگر حریق (FIP) و یا به سادگی، پنل اعلام حریق نیز شناخته می‌شود. کنترل پنل اصلی‌ترین جزء کنترل‌کننده در انواع سیستم اعلام حریق است. این پنل اطلاعات را از دستگاه‌های مختلفی که برای شناسایی و تشخیص آتش‌سوزی طراحی شده‌اند، دریافت می‌کند، به یکپارچگی عملیاتی آن‌ها نظارت دارد و کنترل خودکار تجهیزات را بر اساس یک توالی از پیش تعیین‌شده عهده‌دار است. این پنل همچنین ممکن است انرژی الکتریکی لازم را برای عملکرد دستگاه‌های آغازگر مرتبط تأمین کند. کنترل پنل اعلام حریق به انواع مختلفی چون کنترل پنل کدگذاری‌شده، متعارف، آدرس‌پذیر و قابل برنامه‌ریزی طبقه‌بندی می‌شود.

سؤالات متداول کنترل پنل اعلام حریق چیست؟