انواع آتش کدامند؟

اگرچه بر هیچ کس پوشیده نیست که آتش‌سوزی می‌تواند یک پدیده پرمخاطره و ویرانگر باشد، اما مهم است که بدانید آتش‌سوزی به انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شود. با کلاس‌بندی آتش، می‌توان تعیین کرد که مواد مورد نظر چقدر سریع می‌سوزد، چقدر خطرناک است و بهترین راه برای سرکوب یا خاموش کردن آن چیست. انواع آتش به شش دسته اصلی جامدات (گروه A)، مایعات قابل اشتعال (گروه B)، گازهای قابل اشتعال (گروه C)، فلزات قابل اشتعال (گروه D)، آتش‌سوزی الکتریکی (گروه E) و پخت و پز (گروه F) طبقه‌بندی می‌شود. در این مقاله از تدبیر، راجع به انواع آتش و خاموش‌کننده مناسب آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

انواع آتش به چند دسته تقسیم می‌شوند؟

بسته به نوع «سوخت»، شش کلاس مختلف آتش وجود دارد. با توجه به خطرات موجود، هر نوع آتش‌سوزی را می‌توان به روش متفاوتی خاموش کرد.

• کلاس A یا جامدات
• کلاس B یا مایعات
• کلاس C یا گازها
• کلاس D یا فلزات
• کلاس E یا آتش‌سوزی‌های الکتریکی
• کلاس F یا روغن و چربی پخت و پز

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس A

آتش‌سوزی‌های کلاس A آتش‌هایی هستند که شامل مواد جامد می‌شوند. این نوع سوخت از کاغذ و مقوای معمولی گرفته تا چوب، منسوجات، پارچه و امثالهم که در همه خانه‌ها وجود دارند را شامل می‌شود. حتی مصالح به‌کاررفته در سازه‌های ساختمانی نیز شامل آتش‌سوزی کلاس A می‌شوند. به طور کلی، هر نوع ماده جامد که در یک آتش‌سوزی عادی انتظار سوختن آن را دارید، جزو آتش‌سوزی نوع A دسته‌بندی می‌شود. آتش‌سوزی دسته جامدات یکی از رایج‌ترین انواع آتش است، زیرا مواد جامد قابل احتراق رایج‌ترین نوع سوخت در آتش‌سوزی به شمار می‌آیند.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع A

• آب و گاز
• کپسول پودر و گاز
• بیوورسال

بهترین انواع کپسول آتش نشانی برای آتش‌سوزی کلاس A، کپسول آب و گاز و کپسول چند منظوره پودر و گاز ABC هستند. آب رایج‌ترین ماده خاموش‌کننده در دسترس است، اما نمی‌توان همیشه و برای همه انواع حریق از آن استفاده کرد. در حال حاضر، با ورود کپسول بیوورسال به داخل کشور، از این کپسول به عنوان یک جایگزین با قدرت اطفایی بسیار بالا، دوستدار محیط زیست و در عین حال، مقرون‌به‌صرفه برای مهار حریق‌های گروه A استفاده می‌شود.

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس B

آتش‌سوزی کلاس B شامل مایعات قابل اشتعال می‌شود. بسیاری از مایعات و مواد شیمیایی مورد استفاده در محل کار مانند مایعات پاک‌کننده، حلال، چسب، رنگ و غیره می‌توانند قابل اشتعال یا حتی مانند بنزین قابل انفجار باشند. این نوع آتش‌سوزی بیشتر در محیط‌های صنعتی رایج است که مقادیر زیادی مایعات قابل اشتعال وجود دارد. این نوع حریق اگرچه کمتر اتفاق می‌افتد، اما کشنده‌تر و مخرب‌تر از انواع دیگر آتش مانند آتش‌سوزی مواد جامد است.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع B

• کپسول آتش نشانی فوم
• مواد شیمیایی خشک یا پودر
• بیوورسال

در صورت مواجهه با آتش‌سوزی دسته B، خاموش‌کننده‌هایی که از مواد فوم، پودر خشک یا بیوورسال استفاده می‌کنند، بهترین گزینه برای مقابله با حریق به حساب می‌آیند. البته، باید اشاره کنیم که کپسول آتش نشانی بیوورسال نیز اساساً یک ماده خاموش‌کننده فوم است که با مکانیسم‌هایی منحصربه‌فرد حریق را به سرعت و به طور مؤثر اطفا می‌کند. از خاموش‌کننده‌های گاز کربنیک نیز در برخی موارد محدود برای اطفای حریق مایعات قابل اشتعال استفاده می‌شود.

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس C

آتش‌سوزی‌های ناشی از گازهای قابل اشتعال را آتش‌سوزی کلاس C می‌نامند. این گازها می‌توانند شامل گاز طبیعی، LPG، متان و یا سایر انواع گازهایی باشند که یک جو قابل اشتعال یا انفجاری را شکل می‌دهند. بوتان و پروپان جزو گازهای بسیار قابل اشتعال هستند و از علل شایع آتش‌سوزی نوع C برشمرده می‌شوند. به طور کلی، کار با گاز خطرناک است و خطر وقوع آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد و از همین رو، برای ذخیره‌سازی گازهای قابل اشتعال از تانکرهای مخصوص و ایمن استفاده می‌شود. بهترین راهکار برای اطفای این نوع حریق‌ها، خفه کردن آتش یا قطع اکسیژن‌رسانی به شعله‌های آتش و سوخت است.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع C

• مواد شیمیایی پودر خشک
• کپسول بیوورسال

اگرچه از خاموش‌کننده‌های پودر شیمیایی خشک و بیوورسال می‌توان برای مقابله با حریق‌ ناشی از گازهای قابل اشتعال استفاده کرد، اما حتماً به یاد داشته باشید که جریان گاز را سریعاً قطع کنید. پس از آن، می‌توانید از خاموش‌کننده‌های مذکور برای مهار کردن حریق استفاده کنید.

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس D

فلزات اگرچه اغلب به عنوان مواد قابل احتراق در نظر گرفته نمی‌شوند، اما یکی دیگر از انواع آتش همین آتش‌سوزی مربوط به فلزاتی مثل سدیم است که حریق‌های دسته D نامیده می‌شوند. فلزات رسانای خوبی هستند و به گسترش آتش کمک می‌کنند. همچنین، همه فلزات در دماهای بالا نرم و ذوب می‌شوند که می‌تواند به فرو ریختن ساختمان و افزایش تلفات منجر شود. لازم به ذکر است که برای اطفای آتش‌سوزی کلاس D به هیچ عنوان نباید از خاموش‌کننده‌های معمولی مانند آب استفاده کنید، زیرا آب به عنوان یک عامل شتاب‌دهنده در آتش‌سوزی فلزات عمل می‌کند.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع D

• خاموش‌کننده پودری تخصصی

برخی نمونه‌های خاص از خاموش‌کننده پودری وجود دارند که برای مقابله با آتش‌سوزی فلزات گروه D تولید می‌شوند. پودر داخل خاموش‌کننده بسته به نوع خطر آتش‌سوزی فلزی که متناسب با آن طراحی می‌شود، ممکن است متفاوت باشد. آتش‌سوزی‌های کوچک فلزات را گاهی اوقات می‌توان با استفاده از خاک یا شن خشک خفه کرد.

بیشتر بخوانید: لیست قیمت شارژ کپسول آتش نشانی سال ۱۴۰۲

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس E

آتش‌سوزی تجهیزات الکتریکی را دقیقاً نمی‌توان یک کلاس آتش (کلاس E) به حساب آورد، زیرا الکتریسیته بیشتر یک منبع اشتعال است تا اینکه منبع سوخت باشد. به هر حال، این الکتریسیته نیست که می‌سوزد، بلکه مواد اطراف آن است که به خاطر جریان الکتریکی دچار حریق شده است. با وجود این، الکتریسیته می‌تواند یک فاکتور ریسک جدی برای ایجاد حریق باشد. نصب، بازرسی و نگهداری صحیح تجهیزات و تأسیسات الکتریکی به کاهش خطر این نوع آتش‌سوزی کمک می‌کند.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع E

• کپسول آتش نشانی گاز کربنیک (CO2)

همانطور که اشاره شد، از آب نباید به عنوان خاموش‌کننده برای حریق دسته E استفاده کنید، اما می‌توانید انواع دیگر کپسول‌های آتش نشانی را به کار بگیرید. بهترین خاموش‌کننده برای استفاده در آتش‌سوزی‌های الکتریکی، خاموش‌کننده گاز کربنیک یا همان دی اکسید کربن (CO2) است. البته، از برخی خاموش‌کننده‌های پودر خشک نیز برای اطفای حریق تجهیزات الکتریکی با ولتاژ پایین‌تر از ۱۰۰۰ ولت استفاده می‌شود.

آشنایی با آتش‌سوزی کلاس F

آخرین دسته‌بندی در انواع آتش، به کلاس F تعلق دارد. چربی‌ها و روغن‌های متداول قابل استفاده در آشپزخانه می‌توانند منجر به آتش‌سوزی کلاس F شوند. این نوع آتش‌سوزی بیشتر در آشپزخانه‌های تجاری و روغن‌پزی عمیق رایج است، اما می‌تواند در خانه‌ها نیز اتفاق بیافتد. هرگز مواد غذایی یا وسایل سرخ‌کردنی را در حین استفاده به امان خدا رها نکنید. مهار این نوع آتش‌سوزی به خاطر حرارت روغن دشوار است و استفاده از خاموش‌کننده نامناسب می‌تواند باعث پخش شدن روغن و چربی در حال سوختن و در نتیجه، گسترش آتش شود.

خاموش‌کننده مناسب آتش نوع F

• مواد شیمیایی مرطوب
• بیوورسال
• پتوی ضد حریق

تا چندی پیش، تنها از خاموش‌کننده‌های مواد شیمیایی مرطوب برای خاموش کردن حریق دسته F استفاده می‌شد. اما در حال حاضر، شما می‌توانید با تهیه کپسول‌ آتش نشانی بیوورسال، با خیال راحت به مقابله با حریق ناشی از وسایل پخت و پز در خانه بروید. همچنین، برای خاموش کردن حریق‌های کوچک در دسته F، می‌توانید از پتوهای ضد حریق یا پتو نسوز استفاده کنید.

سؤالات متداول انواع آتش