شستی اعلام حریق چیست؟

تدبیر: شستی اعلام حریق یکی از تجهیزات سیستم اعلام حریق به شمار می‌آید که اساساً با استفاده از یک میکروسوئیچ طراحی و ساخته می‌شود. شستی‌های اعلام حریق در مناطق مختلف ساختمان‌ها معمولاً بر روی دیوارها نصب می‌شوند تا در صورت وقوع شرایط اضطراری آتش‌سوزی، بتوان افراد حاضر در محل را از وجود حریق مطلع کرد. شستی اعلام حریق به دو نوع کلی شستی شیشه شکستنی و شستی فشاری یا ریست‌پذیر طبقه‌بندی می‌شود.

شستی اعلام حریق چیست؟

شستی اعلام حریق که به اختصار MCP نیز نامیده می‌شود، در اصل، یک جعبه کوچک است که به عنوان جزئی ضروری از سیستم اعلام حریق بر روی دیوار نصب می‌شود. شستی‌های اعلام حریق دارای یک دکمه یا اهرم هستند که به شما اجازه می‌دهد به صورت دستی زنگ هشدار آتش نشانی را در ساختمان فعال نمایید. به این طریق، می‌توان افراد حاضر در محل را از شروع آتش‌سوزی آگاه کرد تا هر چه سریع‌تر ساختمان را تخلیه کنند.

بسته به مدل شستی مورد استفاده، ممکن است مجبور باشید که شیشه روی شستی را بشکنید تا بتوانید دکمه هشدار آتش‌سوزی را فعال کنید. در برخی مدل‌های جدید، از پلاستیک انعطاف‌پذیر و قابل فشار مخصوصی به جای شیشه استفاده می‌شود تا احتمال آسیب به کاربر کمتر باشد. پس از فعال کردن شستی اعلام حریق، باید آن را با استفاده از کلید ایمنی مخصوص، به صورت دستی، ریست کرد.

بیشتر بخوانید: استانداردهای اعلام حریق

کاربرد شستی اعلام حریق

چنانچه متوجه وقوع آتش‌سوزی شوید، به صدا درآوردن زنگ خطر با استفاده از شستی اعلام حریق، سریع‌ترین راه برای جلب توجه دیگر افراد حاضر در محل است. اگر آتش به اندازه‌ای نباشد که سیستم تشخیص حریق خودکار را فعال نماید، اقدام پیشگیرانه شما می‌تواند به کنترل سریع‌تر آتش کمک کند. شستی‌ها بخش مهمی از سیستم تشخیص حریق در هر ساختمان به حساب می‌آیند، زیرا می‌توانند:

• با به صدا درآوردن آژیر خطر، به همه افراد حاضر در محل در مورد احتمال آتش‌سوزی هشدار دهند.
• به شروع عملیات تخلیه ساختمان در اسرع وقت کمک کنند.
• حتی اگر سیستم تشخیص خودکار هنوز فعال نشده باشد، زنگ هشدار را به صدا درآورند.
• به کنترل پنل اعلام حریق سیگنال ارسال کنند تا منطقه آتش‌سوزی را مشخص نماید.
• به سازمان آتش نشانی در مورد وقوع آتش‌سوزی هشدار دهند (به صورت دستی یا خودکار).
• سیستم مدیریت کنترل دود را فعال کنند.

محل نصب شستی اعلام حریق

اگر در ساختمان‌های عمومی مثل بیمارستان‌ها، هتل‌ها و… توجه کرده باشید، دیده‌اید که هر سیستم اعلام حریق دارای چندین شستی است. شستی‌های اعلام حریق را معمولاً در امتداد مسیرهای فرار و در نزدیکی خروجی‌ها قرار می‌دهند تا بدون آنکه روند تخلیه کند شود یا فرد خود را در معرض خطر غیرضروری قرار دهد، بتوان زنگ هشدار آتش نشانی را به صدا درآورد. به طور کلی، هنگام نصب شستی‌های اعلام حریق در ساختمان باید به نکات زیر توجه کرد.

• شستی اعلام حریق در هر طبقه از ساختمان نصب می‌شود.
• فاصله شستی از هیچ نقطه‌ای در ساختمان نباید بیشتر از ۳۰ متر باشد.
• ارتفاع نصب شستی بر روی دیوار، باید بیشتر از ۱.۴ متر از کف نباشد.
• شستی‌های اعلام حریق باید در مکانی قابل مشاهده و در دسترس نصب شوند.
• شستی اعلام حریق در نقاط پرخطر باید به کار گرفته شود.

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشت، این است که شستی‌های اعلام حریق باید در سمت داخلی درب‌های خروج منتهی به راه پله نصب شوند تا زمانی که زنگ هشدار فعال می‌شود، سیستم هشدار بتواند به درستی تشخیص دهد که آتش‌سوزی در کدام طبقه اتفاق افتاده است. به علاوه، در محل‌هایی که خطر دستکاری و خرابکاری مانند بانک‌ها ممکن است زیاد باشد، افراد عادی نباید به شستی‌های اعلام حریق دسترسی داشته باشند. شستی‌ها باید در جای پنهان قرار داده شوند و فقط برای کارکنان قابل دسترسی باشند.

بیشتر بخوانید: انواع سیستم های اعلام حریق

رنگ انواع شستی اعلام حریق

شستی‌های اعلام حریق می‌توانند بیش از یک عملکرد داشته باشند و در سه رنگ قرمز، سبز و سفید وجود دارند. رنگ‌های مختلف عملکرد هر شستی را جداگانه نشان می‌دهند.

• شستی اعلام حریق قرمز رنگ: از این شستی‌های اعلام حریق برای فعال کردن زنگ هشدار، اطلاع‌رسانی به خدمات آتش‌ نشانی و حتی راه‌اندازی اسپرینکلرها یا سیستم کنترل دود استفاده می‌شود.
• شستی اعلام حریق سبز رنگ: این نوع شستی‌ معمولاً در کنار خروجی‌ها نصب می‌شود و برای باز کردن دستی درب‌ها هنگام تلاش برای تخلیه ساختمان در مواقع اضطراری کاربرد دارد.
• شستی اعلام حریق سفید رنگ: از آنجایی که شستی‌های با رنگ سفید یک عملکرد واحد را نشان نمی‌دهند، باید علائم اضافی وجود داشته باشد که به شما بگوید این شستی خاص چه کار می‌کند. با این حال، از این نوع شستی‌ اعلام حریق نمی‌توان برای تماس با خدمات آتش نشانی استفاده کرد.

بسته به سیستم حفاظت از حریق نصب‌شده در ساختمان، شستی‌های اعلام حریق را می‌توان به گونه‌ای تنظیم کرد که تعداد عملکرد اضافی مانند باز کردن درب‌ها، فعال‌سازی سیستم مدیریت دود و حتی خاموش کردن سیستم تهویه مطبوع را نیز داشته باشند. در هر صورت، اگر متوجه آتش‌سوزی شدید، بدون تردید از شستی‌های اعلام حریق استفاده کنید.

انواع شستی اعلام حریق

شستی‌های اعلام حریق، بر اساس نحوه فعال‌سازی، به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:

• شستی اعلام حریق دکمه‌ای: این نوع شستی اعلام حریق دارای یک دکمه است که باید فشار داده شود تا نشانگر صوتی یا بصری هشدار فعال شود. از این نوع شستی برای ارسال سیگنال در مورد تغییرات جریان لوپ‌ها نیز استفاده می‌شود.
• شستی اعلام حریق کلیددار: در این شستی‌ها، به جای دکمه یک سوراخ کلید وجود دارد که به عنوان سوئیچ برای فعال کردن زنگ هشدار عمل می‌کند. همچنین، چنانچه هشدار آتش‌سوزی کاذب باشد، شستی‌های کلیددار به راحتی قابل تنظیم مجدد هستند.

MCPها همچنین به عنوان دستگاه‌های سیمی یا بی‌سیم نیز ارائه می‌شوند. هر دو نوع سطح یکسانی از محافظت در مقابل حریق را فراهم می‌کنند، اما شستی‌های اعلام حریق بی‌سیم این مزیت را دارند که به راحتی از یک مکان به مکان دیگر قابل انتقال هستند. بر خلاف مدل‌های سیمی، شستی‌ اعلام حریق بی‌سیم با باتری کار می‌کند و باید هر چند وقت یکبار بررسی شود تا اطمینان حاصل کنید که باتری‌ها مشکلی ندارند.

نحوه تست شستی اعلام حریق

تست کردن شستی‌های اعلام حریق را باید به عنوان بخشی از فرآیند تست هفتگی سیستم اعلام حریق در برنامه داشته باشید. البته، همه شستی‌ها را نمی‌توان هر هفته تست کرد. معمولاً، این فرآیند به صورت برنامه چرخشی تنظیم می‌شود تا هر هفته یک شستی متفاوت مورد بررسی قرار بگیرد تا از عملکرد کلی سیستم اطمینان حاصل شود. به عنوان مثال، اگر ۱۲ دستگاه شستی اعلام حریق در ساختمان دارید، نباید اولین شستی را تا قبل از هفته سیزدهم مجدداً تست کنید، زیرا ابتدا باید همه شستی‌ها را یک بار مورد بازرسی قرار دهید.

سؤالات متداول شستی اعلام حریق