سیستم اطفا حریق کارخانه چیست؟

زمان مطالعه: ۴ دقیقه

اگر صاحب یک کارخانه باشید، می‌دانید که حفاظت از آن در مقابل حریق چقدر مهم است. اگر آتش‌سوزی رخ دهد، علاوه بر احتمال آسیب به تجهیزات و خسارات مالی فراوان، جان کارگران زیادی ممکن است به خطر بیفتد. از همین رو، نصب یک سیستم اطفا حریق خودکار توصیه می‌شود. سیستم اطفا حریق کارخانه معمولاً شامل سیستم اسپرینکلر، سیستم اطفا حریق فوم، سیستم اطفا حریق گازی و کلین ایجنت یا سیستم‌ پودری است. اما نسل جدید سیستم اطفا حریق آیروسل، با توجه به مزایای بسیار آن، بهترین گزینه برای سیستم اطفا حریق کارخانه است. در ادامه، با ما همراه باشید تا به اتفاق ببینیم که چرا.

سیستم اطفا حریق کارخانه چیست؟

سیستم اطفا حریق یا به عبارت درست‌تر سیستم حفاظت از حریق کارخانه به سیستم‌های تخصصی اطلاق می‌شود که برای تشخیص، کنترل یا خاموش کردن آتش‌سوزی در کارخانه‌ها طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها از روش‌ها و فناوری‌های مختلفی برای شناسایی، سرکوب یا اطفا کردن حریق استفاده می‌کنند. اقلام سیستم اطفا حریق کارخانه کاملاً پیچیده هستند و انواع مختلفی دارند. همچنین، بسته به نوع طراحی، این سیستم‌ها می‌توانند به طور خودکار یا دستی فعال شوند.

چرا حفاظت از حریق در کارخانه‌ها بسیار مهم است؟

وقوع حریق در محیط‌های صنعتی مثل کارخانه‌ها می‌تواند با خسارات مالی و حتی جانی بسیار زیادی همراه باشد. محیط‌های صنعتی مثل کارخانه‌ها شامل برخی از خطرناک‌ترین عملیات در جهان هستند و البته، تجهیزات و ماشین‌آلات معمولاً گران قیمتی نیز در اینگونه محیط‌ها وجود دارند. نوع خطرات آتش‌سوزی که این محیط‌ها با آن مواجه هستند، به کاربرد خاص هر یک از آن‌ها بستگی دارد. اما به طور کلی، با توجه به آنچه گفته شد، نصب و اجرای سیستم اطفا حریق مسئله‌ای نیست که جای سهل‌انگاری باشد.

به علاوه، ریسک‌های آتش‌سوزی مختلفی در کارخانه‌ها وجود دارد که لازم است با آن‌ها نیز آشنایی داشته باشیم. بررسی این ریسک‌ها می‌تواند به ما برای پیشگیری از بروز حریق و انتخاب و نصب سیستم اطفا حریق مناسب کمک کند. از جمله این خطرات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

ماشین‌آلات

در کارخانه‌های امروزی، از ماشین‌آلات صنعتی مختلفی استفاده می‌شود که علی‌رغم رعایت استانداردها، همچنان ممکن است دچار نقص فنی شده و خطر آتش‌سوزی را افزایش دهند. همچنین، این ماشین‌آلات معمولاً حرارت زیادی تولید می‌کنند که در صورت نشت مواد قابل اشتعال در محیط، می‌توانند ریسک حریق را افزایش داده و فاجعه به بار بیاورند.

مواد قابل اشتعال

در محیط‌هایی مثل کارخانه‌ها، موادی که از آن‌ها در فرآیند تولید استفاده می‌شود، می‌توانند مواد قابل اشتعال باشند. چنانچه ذخیره‌سازی، نگهداری و استفاده از این مواد به درستی صورت نگیرد، ریسک آتش‌سوزی را افزایش می‌دهد. برای مثال، در کارخانه‌های تولید کاغذ، کوچکترین اشتباهی می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود. از همین رو، در چنین محیط‌هایی لازم است که انبارها حتماً جدا و به دور از خط تولید باشند.

نقص الکتریکی

نقص الکتریکی یکی دیگر از دلایلی است که خطر آتش‌سوزی را در کارخانه‌ها افزایش می‌دهد. چنین موردی ممکن است در همه جا رخ دهد، اما در محیط‌های صنعتی مانند کارخانه که ماشین‌آلات و سیستم‌های برقی زیادی وجود دارد، نقص الکتریکی بیشتر ممکن است اتفاق بیفتد و ریسک وقوع حریق را افزایش دهد. همچنین، اهمیت این مسئله از آنجایی دو چندان می‌شود که برای اطفا کردن آتش‌سوزی الکتریکی، نمی‌توان از خاموش‌کننده‌های رایج مثل آب استفاده کرد.

انواع سیستم اطفا حریق کارخانه

همانطور که اشاره کردیم، از انواع مختلف سیستم‌ اطفا حریق در کارخانه‌ها استفاده می‌شود. انتخاب سیستم اطفا حریق بایستی بر اساس آنالیز دقیق خطرات آتش‌سوزی و ریسک فاکتورهای موجود در تأسیسات باشد. انتخاب نوع سیستم اطفا حریق به نوع خطرات آتش‌سوزی، ماهیت مواد و ماشین‌آلات موجود، چیدمان تأسیسات و… بستگی دارد. دریافت مشاوره از یک شرکت باتجربه و متخصص در این حوزه می‌تواند به ارزیابی نیازهای حفاظت در برابر آتش شما و متعاقباً، طراحی، نصب و اجرای سیستم اطفا حریق مناسب کمک کند.

گروه تولیدی و صنعتی تدبیر، با بیش از دو دهه سابقه در عرصه تولید، طراحی، نصب و اجرای تجهیزات آتش‌نشانی و سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، آمادگی دارد تا راهنمایی‌های لازم را در اختیارتان قرار دهد. از طریق دکمه زیر، می‌توانید با کارشناسان تدبیر تماس حاصل فرمایید.

سیستم اطفا حریق آبی

این سیستم‌ها از آب به عنوان عامل خاموش‌کننده استفاده می‌کنند و برای آتش‌سوزی کلاس A (جامدات) مناسب هستند. بسته به نوع کاربری، از سیستم اطفا حریق آبی می‌توان در انواع لوله‌کشی تر، خشک، پیش‌عملگر و سیلابی استفاده کرد.

باید توجه داشته باشید که این سیستم‌ها برای محافظت از ساختار و سازه‌های خود کارخانه طراحی می‌شوند. اگر نگرانی درباره محافظت از تجهیزات و یا به حداقل رساندن زمان ازکارافتادگی کارخانه وجود دارد، بایستی به فکر استفاده از انواع دیگر سیستم‌ها باشید که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

سیستم اطفا حریق گازی

در سیستم اطفا حریق گازی، معمولاً از گازهای بی‌اثر به عنوان عامل خاموش‌کننده استفاده می‌شود. این سیستم‌ها از گازهایی مانند دی اکسید کربن، نیتروژن و آرگون برای سرکوب آتش، کاهش غلظت اکسیژن در منطقه حفاظت‌شده یا مختل کردن مثلث آتش استفاده می‌کنند.

سیستم‌های اطفا حریق کلین ایجنت نیز که در این دسته جای می‌گیرند، از مواد اطفاگر مانند گاز FM-200 و Novec 1230 استفاده می‌کنند. سیستم‌های اطفا حریق گازی برای خاموش کردن آتش‌سوزی کلاس B (مایعات قابل اشتعال)، کلاس C (گازهای قابل اشتعال) و کلاس E (آتش‌سوزی الکتریکی) ایده‌آل هستند. سیستم‌های کلین ایجنت برای کارخانه‌هایی که در آن‌ها ماشین‌آلات و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی حساس وجود دارد، بهترین گزینه هستند.

سیستم اطفا حریق فوم

این سیستم‌ها از فوم یا کف به عنوان عامل خاموش‌کننده استفاده می‌کنند و برای آتش‌سوزی‌های کلاس A و B مؤثر هستند. سیستم اطفا حریق فوم پوششی از فوم را بر روی آتش می‌گستراند که با تشکیل یک لایه محافظ، مانع از رسیدن اکسیژن به آتش شده و آن را به اصطلاح خفه می‌کند.

یک مزیت مهم استفاده از سیستم اطفا حریق فوم آن است که از احتراق مجدد جلوگیری می‌کند. فوم را می‌توان به اشکال مختلف مانند فوم با انبساط کم، فوم با انبساط متوسط و فوم با انبساط زیاد یا هوای فشرده استفاده کرد.

سیستم اطفا حریق پودری

سیستم‌های اطفا حریق پودری از پودرهای شیمیایی خشک مانند مونو آمونیوم فسفات، بی‌کربنات سدیم یا بی‌کربنات پتاسیم برای خاموش کردن آتش‌های کلاس A، B و C استفاده می‌کنند. سیستم‌های اطفا حریق پودری برای کارخانه‌هایی مانند کارخانه‌های مواد شیمیایی، کارخانه‌های تولید رنگ و… که مهار سریع آتش حیاتی است، مؤثر هستند.

سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر؛ بهترین سیستم اطفا حریق کارخانه

سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر نسل جدیدی از سیستم‌های آئروسل است که نیاز به لوله‌کشی و تعبیه مخازن را از میان برداشته است. لوله‌کشی و تعبیه مخازن ذخیره‌سازی در محیط‌های صنعتی مانند کارخانه‌ها که تجهیزات و ماشین‌آلات زیادی وجود دارد، می‌تواند دردسرساز باشد. مواد خاموش‌کننده آیروسل در داخل سیلندرهای بدون فشار، ژنراتورهای آیروسل، نگهداری می‌شوند.

امکان فعال‌سازی این سیستم اطفا حریق مدرن به دو صورت شیمیایی و الکتریکی امکان‌پذیر است. همچنین، سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر قابلیت همگام‌سازی با سیستم اعلام حریق و انواع دتکتورها را دارد. به علاوه، در صورت محدودیت فضا، ژنراتورهای آیروسل را می‌توان به صورت سقفی نصب کرد. ذرات بسیار ریز آیروسل به شکل گاز در محیط پخش می‌شوند و با معلق ماندن در فضا، مانع از بازگشت شعله می‌شوند.

گروه تولیدی و صنعتی تدبیر خود را متعهد به ارائه بهترین کیفیت به تمام مشتریان می‌داند. در همین راستا، این مجموعه با بهره‌گیری از دانش روز دنیا و متخصصان این صنعت، تمامی ایرادات مربوط به نسل قبلی را برطرف نموده و سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر به عنوان نمونه بی‌نقص این سیستم‌ها در ایران و منطقه شناخته می‌شود.

برای آشنایی کامل با سیستم اطفا حریق آیروسل تدبیر و مزایای آن، از دکمه پایین استفاده کنید.

نکات انتخاب و استفاده از سیستم اطفا حریق کارخانه

سیستم اطفا حریق کارخانه برای محافظت از جان کارگران و تجهیزات و ماشین‌آلات در برابر اثرات مخرب آتش‌سوزی حیاتی است. با این حال، برای آنکه انتخاب درستی داشته باشیم و بتوانیم به خوبی از سیستم اطفا حریق کارخانه بهره‌برداری کنیم، بایستی به چند نکته توجه داشته باشیم که عبارتند از:

• ارزیابی ریسک
• نصب اصولی سیستم
• بازرسی و تعمیرات و نگهداری منظم
• آموزش کارکنان

ارزیابی ریسک

قبل از انتخاب سیستم اطفا حریق کارخانه، انجام ارزیابی جامع ریسک برای شناسایی خطرات احتمالی آتش‌سوزی، ارزیابی پتانسیل رشد و گسترش آتش و تعیین اهداف حفاظت در برابر آتش بسیار مهم است. ارزیابی ریسک باید شامل مواردی چون نوع و چیدمان ماشین‌آلات، نوع مواد، تراکم، مکان و اندازه تأسیسات، منابع احتمالی احتراق و… باشد.

نصب اصولی سیستم

سیستم اطفا حریق کارخانه باید بر اساس مشخصات سازنده و مطابق با استانداردها و الزامات مربوطه نصب گردد. برای این منظور، حتماً از خدمات یک شرکت معتبر و باتجربه در عرصه طراحی، نصب و اجرای سیستم‌های اطفا حریق استفاده کنید. به علاوه، فرآیند نصب بایستی با توجه به فاکتورهایی مانند دسترسی، سهولت نگهداری و احتمال توسعه کارخانه در آینده انجام شود.

بازرسی و تعمیرات و نگهداری منظم

بازرسی و تعمیرات و نگهداری منظم سیستم‌های اطفا حریق برای اطمینان از عملکرد بهینه سیستم بسیار مهم است. مدت زمان بازرسی و سرویس دوره‌ای سیستم باید بر اساس نوع سیستم، توصیه‌های سازنده، استانداردهای NFPA و مقررات آتش نشانی باشد. فرآیند بازرسی و سرویس سیستم ممکن است شامل بازرسی اجزای سیستم، آزمودن عملکرد سیستم و تعویض قطعات در صورت لزوم باشد.

آموزش کارکنان

پرسنلی که مسئول راه‌اندازی و نگهداری سیستم اطفا حریق کارخانه هستند، باید آموزش‌های مناسبی در رابطه با عملیات سیستم، نگهداری و روش‌های واکنش اضطراری دریافت کنند. آموزش کارکنان باید موضوعاتی مانند عملکرد سیستم، پاسخ به هشدار، روش‌های تخلیه اضطراری و استفاده صحیح از تجهیزات آتش نشانی را پوشش دهد.

نتیجه‌گیری:

محیط‌های صنعتی مانند کارخانه‌ها می‌توانند با خطرات آتش‌سوزی خاصی مواجه باشند، به این معنی که معمولاً به سیستم‌ حفاظت از آتش و اطفا حریق ویژه نیاز دارند. در این مراکز، معمولاً افراد زیادی مشغول به کار هستند و ماشین‌آلات و تجهیزات گران قیمتی نیز وجود دارند. از همین رو، وقوع آتش‌سوزی در چنین محیط‌هایی می‌تواند به یک فاجعه تبدیل شود. سیستم اطفا حریق کارخانه، به عنوان یک سیستم تخصصی، وظیفه تشخیص، کنترل یا مهار آتش را در چنین شرایطی بر عهده دارد و نصب آن در اکثر موارد یک الزام قانونی است.

سؤالات متداول سیستم اطفا حریق کارخانه