با توسعه شهرنشینی و با توجه به محدودیت فضا، هر روز به تعداد برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه افزوده می‌شود که بحث ایمنی در مقابل آتش را به یک مأموریت بسیار پیچیده در این دست ساختمان‌ها تبدیل کرده است. گفته می‌شود که علت اصلی آتش‌سوزی در برج‌ها و ساختمانهای مسکونی بلند مرتبه مواردی مثل انفجار، آتش گرفتن وسایل پخت و پز و اتصال کوتاه الکتریکی است. در چنین مواردی، عدم رعایت اقدامات احتیاطی مناسب، می‌تواند منجر به صدمات شدید و تلفات جانی شود. برای اطمینان از ایمنی حریق در برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه، باید اقدامات مختلفی انجام شود. در اینجا، قصد داریم به بحث در مورد مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه بپردازیم.
خطرات ایمنی آتش‌سوزی در برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه کدامند؟
خطرات ایمنی آتش‌سوزی مختلفی در رابطه با برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه وجود دارد. از جمله این خطرات می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- گسترش سریع آتش
- مشکل در تخلیه ساختمان
- چالش‌های انتقال آتش‌نشانان و تجهیزات آتش نشانی به طبقات بالا
- خطرات استنشاق دود
- ازدحام احتمالی در راه پله‌ها
- نیاز به حصول اطمینان از برقراری ارتباط مؤثر در مواقع اضطراری
ارتفاع بسیار زیاد این ساختمان‌ها می‌تواند عملیات اطفا حریق و نجات را پیچیده‌تر کند، از همین رو تعبیه سیستم‌های محافظت در برابر آتش، تدوین طرح تخلیه ساختمان و ایجاد مسیرهای مناسب برای دسترسی اهمیت بسیار زیادی دارد. در سال ۲۰۱۷، زمانی که آتش‌سوزی ویرانگری در یکی از ساختمانهای مرتفع در غرب لندن باعث فرو ریختن کامل برج گرنفل شد و ۷۲ نفر را به کام مرگ کشاند، اهمیت این قضیه بیش از پیش خود را نشان داد.
چرا ایمنی در برابر حریق در ساختمانهای مرتفع اهمیت دارد؟
ایمنی آتش و مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه به دلیل افزایش خطرات ناشی از گسترش سریع آتش، محدود بودن گزینه‌های تخلیه ساختمان و چالش در رسیدن به طبقات بالاتر و در نتیجه، افزایش خطر تلفات به خصوص جانی یک امر حیاتی است. اقدامات مؤثر حفاظت در مقابل حریق، از جمله سیستم‌های اعلام و اطفا حریق پیشرفته و تدوین طرح‌های تخلیه مناسب، برای محافظت از جان ساکنان، جلوگیری از آسیب به اموال و امکان واکنش به‌موقع توسط نیروهای امداد و نجات ضروری هستند.
جوانب کلیدی مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه کدامند؟
حال که با خطرات آتش‌سوزی در ساختمانهای مرتفع و اهمیت ایمنی در برابر حریق در این نوع سازه‌ها آشنا شدیم، به شما خواهیم گفت که جوانب کلیدی برای مقابله مؤثر با حریق در برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه کدامند.
طراحی و ساختار ساختمان
اساس ایمنی و مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه با طراحی و ساخت آن‌ها شروع می‌شود. قوانین و مقررات ساختمانی نقش مهمی در برآورده شدن استانداردهایی دارند که بایستی برای اطمینان از ایمنی در مقابل حریق در چنین سازه‌هایی رعایت شوند.
مصالح مورد استفاده برای ساخت و ساز باید در مقابل آتش مقاوم بوده و دارای خاصیت عایق مناسب برای جلوگیری از گسترش آتش باشند. علاوه بر این، ساختمانهای مرتفع باید مجهز به درها، دیوارها و کف‌های مقاوم در مقابل آتش باشند و با به دام انداختن شعله‌های آتش، مانع از پیشروی آن شوند.
سیستم‌های اعلام و اطفا حریق فعال
برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه باید مجهز به سیستم‌های تشخیص، اعلام و اطفا حریق فعال قوی باشند، از جمله:
- آلارم آتش نشانی: تشخیص زودهنگام برای ایمنی حریق در ساختمانهای با ارتفاع زیاد بسیار مهم است. یک سیستم اعلام حریق پیشرفته می‌تواند سریعاً به افراد حاضر در محل و خدمات اضطراری هشدار داده و به این ترتیب، زمان واکنش سریع‌تری را فراهم کند.
- سیستم اسپرینکلر: اسپرینکلرها نخستین خط دفاعی در برابر آتش‌سوزی هستند. آن‌ها گرما را تشخیص می‌دهند و به طور خودکار، آب را در محیط آزاد می‌کنند. به این طریق، امکان کنترل یا خاموش کردن شعله‌ها قبل از گسترش فراهم می‌شود.
- کپسول آتش نشانی و هوزریل: دسترسی آسان به کپسول‌های آتش نشانی و هوزریل‌ها در هر طبقه، به افراد حاضر در محل این امکان را می‌دهد که بلافاصله برای سرکوب آتش‌های کوچک اقدام کنند.
روش‌های حفاظت از حریق غیرفعال
روش‌های حفاظت از حریق غیرفعال برای مهار آتش‌سوزی، محدود کردن گسترش آن و محافظت از راه‌های فرار طراحی شده‌اند. برای مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه، بایستی تجهیزات ایمنی حریق غیرفعال تعبیه شوند.
- درب‌ها و پنجره‌های ضد آتش: درب‌ها و پنجره‌های مقاوم در برابر آتش، از گسترش حریق بین بخش‌های مختلف ساختمان جلوگیری کرده و زمان بیشتری برای عملیات تخلیه و اطفا حریق فراهم می‌کنند.
- پوشش ضد حریق: دیوارها و کف‌پوش‌های ضد حریق در برابر آتش مانع ایجاد می‌کنند، از سرعت پیشروی آن می‌کاهند و به افراد حاضر در محل زمان بیشتری برای فرار می‌دهند.
طرح فرار از آتش
هر ساختمان مرتفع باید دارای یک طرح برای فرار ساکنان از آتش باشد که به راحتی قابلیت اجرا و تمرین را داشته باشد. ساکنان بایستی با راه‌های فرار، نقاط تجمع و محل قرارگیری تجهیزات ایمنی آتش‌نشانی آشنا باشند. اجرای تمرینی طرح تخلیه ساختمان کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که همه می‌دانند در صورت وقوع آتش‌سوزی چگونه واکنش نشان دهند و همچنین، جوانبی که نیاز به ارزیابی دارند را مشخص می‌کند.
چالش‌های طرح تخلیه عمودی
در ساختمانهای بلند مرتبه، تنها وسیله تخلیه به صورت عمودی است. این مسئله باعث می‌شود راه‌های فراری که افراد می‌توانند طی کنند، محدود گردد. این امر به نوبه خود، چالش بزرگی را ایجاد می‌کند که شلوغ شدن راه پله‌ها مانع از فرار سریع افراد می‌شود.
- طراحی راه پله: پله‌ها باید به اندازه کافی عریض باشند تا تعداد افراد بیشتری بتوانند از آن‌ها استفاده کنند و برای مقاومت در برابر نفوذ دود طراحی شده باشند.
- آسانسورهای ضد آتش: آسانسورهای ویژه ضد حریق باید نصب شوند تا در هنگام تخلیه، نیروهای امدادگر و افراد دارای معلولیت بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.
مدیریت دود
دود یک خطر مهم در هنگام آتش‌سوزی است که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند مانع از تخلیه ایمن و کارآمد ساختمان شود. ساختمانهای مرتفع باید دارای سیستم مدیریت دود مؤثری باشند که از انتشار دود به مسیرهای خروج / فرار جلوگیری کرده و میدان دید کافی را فراهم کند.
دسترسی و تجهیزات آتش‌نشانی
تسهیل کار آتش‌نشانان و نیروهای امدادی برای مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه امری حیاتی است. سیستم‌های تأمین آب آتش‌نشانی، هیدرانت‌ها و آسانسورهای آتش‌نشانی اختصاصی از جمله تجهیزات مهم برای اطمینان از عملیات اطفا حریق کارآمد هستند.
نصب صفحات اطلاعات محل (PIP) نیز ضروری در نظر گرفته می‌شود. البته، در حال حاضر، این مورد در بسیاری از کشورها یک الزام قانونی نیست. PIPها یک طرح چاپ‌شده دیجیتالی از ساختمان، طراحی و امکانات ایمنی حریق آن هستند که روی نمای بیرونی ساختمانهای بلند مرتبه به صورت ثابت نصب می‌شوند. با نصب این صفحات، نیروهای آتش‌نشانی می‌توانند به سرعت متوجه شوند که طراحی ساختمان به چه شکلی است و عملیات امدادرسانی را راحت‌تر و با سرعت بیشتری انجام دهند.
ضوابط آتش نشانی در برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه
طبق ضوابط آتش نشانی، برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه باید دارای ویژگی‌ها و تجهیزات آتش‌نشانی زیر باشند:
- رایزر تر
- رایزر خشک
- هیدرانت
- مخازن آب
- سیستم‌های اعلام حریق خودکار و دستی
- سیستم تشخیص حریق
- سیستم اسپرینکلر خودکار / دستی
- کپسول‌های آتش نشانی
- ژنراتور آماده‌به‌کار به عنوان منبع برق جایگزین (برای روشن نگه داشتن چراغ‌های راهروها، فن‌ها، دمنده‌ها و…)
- ارتباط دو طرفه برای اجرای عملیات تخلیه
- راه‌های فرار
- تابلوهای خروجی چراغ‌دار
- جعبه کمک‌های اولیه
- فایر باکس
- هوزریل
طبقه پناهگاه امن کجاست؟
طبقه یا طبقات پناهگاه امن، طبقات خاصی هستند که به عنوان محل حفاظت امن عمل می‌کنند تا افراد مجبور نباشند در صورت وقوع حریق، طبقات زیادی را پایین بروند تا از ساختمان خارج شوند. بر اساس ضوابط آتش نشانی، در برج‌ها و ساختمانهای بسیار مرتفع، در هر ۲۰ طبقه بایستی یک طبقه پناهگاه امن وجود داشته باشد. باید حداقل نیمی از مساحت یک طبقه پناهگاه امن به عنوان محل حفاظت موقت از افراد در مواقع اضطراری آتش‌سوزی تعیین شود. روی دیوار داخل راه پله نوشته می‌شود که اینجا طبقه پناهگاه امن برای آتش‌سوزی است.
نتیجه‌گیری:
مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه مستلزم ترکیبی از طراحی فعال، فناوری پیشرفته و برنامه‌ریزی جامع است. در سازه‌های مرتفع، پتانسیل خطرات مرتبط با آتش‌سوزی زیاد است و بنابراین، تأمین ایمنی در برابر حریق ضروری است. با ادغام سیستم حفاظت از حریق فعال و غیرفعال، اجرای طرح تخلیه مؤثر و رسیدگی به چالش‌های تخلیه عمودی، می‌توانیم ایمنی افرادی که در ساختمانهای بلند زندگی و کار می‌کنند را در برابر اثرات مخرب آتش‌سوزی به میزان قابل توجهی افزایش دهیم.
سؤالات متداول مقابله با حریق در برج ها
چرا مقابله با حریق در برج‌ها و ساختمانهای مرتفع بسیار مهم است؟
مقابله با حریق در برج ها و ساختمان های بلند مرتبه به دلیل افزایش خطرات ناشی از گسترش سریع آتش، محدود بودن گزینه‌های تخلیه ساختمان و چالش در رسیدن به طبقات بالاتر حائز اهمیت زیادی است.
جوانب کلیدی ایمنی حریق در برج‌ها و ساختمانهای بلند مرتبه کدامند؟
طراحی و ساختار ساختمان – سیستم‌های اعلام و اطفا حریق فعال – روش‌های حفاظت از حریق غیرفعال – طرح فرار از آتش – چالش‌های طرح تخلیه عمودی – مدیریت دود – دسترسی و تجهیزات آتش‌نشانی
طبقه پناهگاه امن در ساختمانهای مرتفع کجاست؟
طبقه پناهگاه امن، طبقه‌ای در ساختمانهای بلند است که در صورت وقوع آتش‌سوزی، به طور موقت به عنوان محل حفاظت امن از افراد محبوس عمل می‌کند.