پنل تکرار کننده (ریپیتر) چیست؟

تدبیر: پنل تکرار کننده یا ریپیتر (Repeater) دستگاهی در سیستم اعلام حریق است که وظیفه تکرار هشدار حریق را به عهده دارد. پنل ریپیتر یک نوع اعلان‌کننده است که در مکانی دور از کنترل پنل مرکزی اعلام حریق نصب می‌شود. این نوع پنل می‌تواند فقط دارای چراغ‌های هشدار باشد یا دکمه‌هایی برای عملیات کنترل داشته باشد. برخی مدل‌ها دارای صفحه نمایش LCD نیز هستند. پنل تکرارکننده به سه نوع فعال، منفعل و میمیک یا مقلد طبقه‌بندی می‌شود. مکان‌های عمومی مانند رستوران‌ها، هتل‌ها و… از جمله فضاهایی هستند که به دلیل نصب کنترل پنل مرکزی در محلی دور از دسترس و یا به خاطر احتمال آسیب دیدن کنترل پنل، از پنل ریپیتر استفاده می‌کنند.

پنل تکرار کننده چیست؟

پنل تکرار کننده که به آن پنل ریپیتر نیز گفته می‌شود، یک دستگاه اعلان‌دهنده در سیستم‌های اعلام حریق است که کلیه عملیاتی که در سیستم اعلام حریق اتفاق می‌افتد و در کنترل پنل اصلی نمایش داده می‌شود را تکرار می‌کند. به این ترتیب، می‌توان مکان دقیق آتش‌سوزی و یا محل بروز خطا را مشخص کرد و امکان کنترل و بررسی کل سیستم میسر خواهد بود. پنل تکرارکننده عموماً در ورودی ساختمان نصب می‌شود.

پنل ریپیتر در محلی مجزا و دور از کنترل پنل مرکزی سیستم اعلام حریق نصب می‌گردد. پنل ریپیتر برای نشان دادن کامل رویدادها و عملیات کنترل‌کننده کنترل پنل اصلی نصب‌شده در مکان دیگری طراحی شده است و از طریق شبکه به‌روز می‌شود. پنل Repeater به کاربر این امکان را می‌دهد تا از راه دور سیستم اصلی اعلام حریق را ریست کند، آژیرهای اعلام حریق را خاموش کند و فرآیند تخلیه ساختمان را آغاز نماید.

انواع پنل تکرار کننده کدامند؟

همانطور که در ابتدا اشاره شد، پنل تکرار کننده به سه نوع دسته‌بندی می‌شود که عبارتند از:

• پنل تکرار کننده فعال (Active)
• پنل تکرار کننده منفعل یا غیرفعال (Passive)
• پنل تکرار کننده میمیک یا مقلد (Mimic)

پنل تکرار کننده فعال (Active)

پنل تکرارکننده فعال که پرکاربردترین نوع پنل ریپیتر به خصوص در داخل کشور به شمار می‌رود، رویدادهای کنترل پنل اصلی را به طور کامل نشان می‌دهد. به عبارت دیگر، از طریق این نوع پنل ریپیتر می‌توان به تمام اطلاعات موجود در کنترل پنل مرکزی دسترسی داشت. به علاوه، پنل ریپیتر Active تا حدوی نقش کنترلی نیز دارد و دارای قابلیت‌هایی مانند امکان قطع زنگ هشدار، تنظیم مجدد یا ریست کنترل پنل و… است.

پنل تکرار کننده غیرفعال (Passive)

پنل تکرارکننده غیرفعال یا منفعل از لحاظ ظاهری شبیه به پنل‌های فعال است. با استفاده از این نوع پنل می‌توان به تمام یا بخشی از اطلاعات موجود بر روی کنترل پنل مرکزی سیستم اعلام حریق دسترسی داشت. تفاوت پنل غیرفعال با فعال آن است که قابلیت‌هایی مانند قطع آژیرهای اعلام حریق یا ریست کنترل پنل در اینجا تعریف نشده است.

پنل تکرار کننده مقلد (Mimic)

پنل‌ تکرارکننده میمیک یا مقلد بر خلاف نام آن، الزاماً دارای تجهیزات الکترونیکی نیست و معمولاً به شکل طرح چاپی یا حکاکی‌شده از ساختمان است که با زون‌های تشخیص حریق مشخص شده و دارای نشانگرهایی برای شناسایی هر منطقه در حالت هشدار است. اغلب آتش‌نشانان و نیروهای امدادی از این نوع پنل برای کمک‌رسانی به افراد گرفتار در دام حریق استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید: انواع سیستم اعلام حریق

آیا استفاده از پنل ریپیتر ضروری است؟

پنل‌های ریپیتر الزاماً جزء تجهیزات ضروری در سیستم‌های اعلام حریق به حساب نمی‌آیند. ضرورت نصب و استفاده از پنل‌های تکرار کننده تا حد زیادی به نحوه و شرایط نصب کنترل پنل مرکزی سیستم اعلام حریق بستگی دارد. به طور کلی، چنانچه کنترل پنل اصلی به درستی تعبیه شده باشد و محل نصب آن به گونه‌ای باشد که در معرض صدمات ناشی از حریق نباشد، استفاده از پنل تکرار کننده ضرورتی ندارد. همچنین، با رعایت این شرایط، اگرچه نیازی به استفاده از کابل‌کشی مقاوم در برابر حریق نخواهد بود، اما با وجود این، عاقلانه است که از استفاده از هر چیزی به غیر از کابل‌های مقاوم در برابر حریق خودداری کنیم.

مزایای پنل تکرار کننده

پنل‌های تکرار کننده جزء تجهیزاتی هستند که برای ارتقاء امنیت سیستم‌های اعلام حریق به کار گرفته می‌شوند. استفاده از پنل‌های ریپیتر چند مزیت مهم را در پی دارد، از جمله:

• اگر نصب کنترل پنل مرکزی زمانی که در قسمت ورودی اصلی قرار دارد دشوار باشد، می‌توان از پنل‌های ریپیتر برای اطمینان از دسترس بودن امکانات کنترلی در محل صحیح استفاده کرد. به این ترتیب، کنترل پنل مرکزی را می‌توان در جای دیگری تعبیه کرد.
• کنترل پنل نصب‌شده در قسمت ورودی در برخی ساختمان‌ها ممکن است در معرض آسیب و خرابی باشد. با نصب کنترل پنل در یک مکان امن و استفاده از پنل ریپیتر در قسمت ورودی، یکپارچگی سیستم در سطح بالاتری حفظ می‌شود و هزینه‌های آتی برای تعمیر صدمات احتمالی کمتر خواهد بود.
• اگر ساختمان دارای مرکز مانیتورینگ نیروهای حفاظت و همچنین یک قسمت ورودی اصلی باشد، می‌توان از پنل‌های تکرارکننده برای اطمینان از اطلاع همه پرسنل مربوطه در صورت وقوع آتش‌سوزی استفاده کرد.
• در ساختمان‌هایی که محل‌های تحت حفاظت جداگانه دارای ورودی مشترک هستند، ممکن است لازم باشد که پنل ریپیتر اضافی در مناطق مشترک نصب گردد تا امکان دسترسی به کنترل پنل اعلام حریق از طریق تمام ورودی‌ها وجود داشته باشد.

دستورالعمل‌های مربوط به پنل ریپیتر

در حال حاضر، استاندارد مشخصی وجود ندارد که به طور اختصاصی به دستورالعمل‌های مربوط به پنل‌های ریپیتر بپردازد. اما استاندارد BS5839 دستورالعمل‌های محدودی را در این رابطه به شرح ذیل ارائه کرده است.

• در صورت ایجاد اتصال کوتاه یا باز در هر یک از تجهیزات نشانگر یا پنل ریپیتر، باید در عرض ۱۰۰ ثانیه در صفحه کنترل نشان داده شود.
• از آنجایی که ممکن است لازم باشد افراد مختلف در زمان‌های مختلف به امکانات کنترل پنل دسترسی داشته باشند، نیازی به تعبیه آن‌ها در یک مکان واحد نیست. برخی از کارکنان واحد تعمیرات و نگهداری ممکن است فقط به دریافت اطلاعات خطا نیاز داشته باشند و نه لزوماً رویداد آتش‌سوزی.
• در برخی از سیستم‌ها، کنترل پنل اصلی ممکن است در مکانی باشد که به راحتی در دسترس نیست و نیاز به نصب پنل‌های تکرارکننده اضافی در ورودی اصلی ساختمان باشد.
• در مواردی که چندین ورودی در یک ساختمان وجود دارد، باید با سازمان آتش‌نشانی در مورد نیاز احتمالی به نصب پنل‌های تکرارکننده و یا تجهیزات نشانگر مشورت شود.
• در ساختمان‌هایی که افراد به طور مداوم در آنجا رفت و آمد ندارند، نصب تجهیزات نشانگر در مکانی در دسترس برای آتش‌نشانان و نیروهای امدادی می‌تواند مفید باشد. در صورت لزوم، می‌توان این تجهیزات را در جایی خارج از ساختمان نصب کرد.
• تجهیزات کنترل‌کننده و نشانگر از جمله پنل تکرار کننده باید برای اجرای طرح تخلیه ساختمان در صورت وقوع آتش‌سوزی مناسب باشند، بنابراین پنل‌های ریپیتر باید از استاندارد و سطح یکپارچگی شبیه به کنترل پنل اصلی برخوردار باشند.
• اگرچه نمایشگرهای متنی LCD ممکن است برای کاربر کافی باشند، اما تعبیه نشانگرهای جداگانه برای هر زون در سیستم برای آتش‌نشانان و نیروهای امدادی ضروری است.
• برای کلیه سیم‌کشی‌های سیستم از جمله منبع تغذیه باید از کابل‌های مقاوم در برابر آتش استفاده شود. پنل‌های ریپیتر نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

نتیجه‌گیری:

پنل تکرار کننده یا ریپیتر یکی از اجزای سیستم اعلام حریق است که کلیه عملیاتی را که در سیستم اعلام حریق انجام می‌شود، تکرار کرده و محل دقیق آتش‌سوزی یا خطا را مشخص می‌کند. پنل ریپیتر در جایی دور از کنترل پنل مرکزی نصب می‌شود و یک روش مقرون‌به‌صرفه برای تهیه اطلاعات وضعیت سیستم است. پنل‌های ریپیتر به سه دسته فعال، غیرفعال و مقلد طبقه‌بندی می‌شوند. پنل‌های تکرار کننده اگرچه جزء تجهیزاتی هستند که برای ارتقاء امنیت سیستم‌های اعلام حریق استفاده می‌شوند، اما لزوماً جزء تجهیزات ضروری سیستم اعلام حریق برشمرده نمی‌شوند.

سؤالات متداول پنل تکرار کننده