رویدادها در هنگام آتش سوزی ارتباط مستقیم با نوع کاربری ساختمان دارد. برای مثال رفتار های آتش در یک کارگاه نجاری تفاوت بسیاری با یک ساختمان مسکونی دارد. چرا که در آن کارگاه به دلیل وجود چوب‌ها و مواد آتش زا شرایط کاملا متفاوت است. از این رو برای شناخت بهتر محیط های مشابه از کلاس های حریق استفاده می‌کنند. این دسته بندی‌ها برای سرعت و دقت در عملیات مهار آتش کاربرد زیادی دارد. شناخت این موارد برای خرید و استفاده از سیستم های اطفا حریق لازم و ضروری می‌باشد. در ادامه توضیحات بیشتری در رابطه با انواع کلاس های حریق گفته شده است.
کلاس های حریق چیست؟
کلاس های حریق عبارتند از مواد مورد هدف آتش و نوع گاز آن ها می‌باشد. که در آن رفتار های متناسب با وقوع هر یک از این کلاس‌ها آورده شده است. به عبارت ساده تر برای سهولت در پیشگیری و کنترل آتش سوزی، حریق‌ها را بر حسب ماهیت مواد سوختنی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می کنند. مطابق استاندارد ملی به شماره ۷۷۵۶ گروه بندی های آتش سوزی را بر اساس ماهیت ماده سوختنی ،تعریف می‌کنند. لذا این استاندارد شامل گروه خاصی از آتش سوزی که با خطرات ناشی از الکتریسیته ارتباط دارد ، نمی‌شود.
انواع کلاس های حریق
به طور کلی انواع کلاس های آتش در کشور های مختلف تفاوت های اندکی با یکدیگر دارند. برای سهولت در پیشگیری و کنترل آتش سوزی ، حریق‌ها بر حسب ماهیت مواد سوختنی به دسته های مختلفی تقسیم می‌کنند . در آمریکا و ژاپن توسط مراجع رسمی حریق در چهار دسته ( D، C، B ،A) در اروپا و استرالیا به پنج دسته ( E، D، C ،B، A ) تقسیم بندی شده است. همچنین باید دانست که تقسیم بندی مورد تاييد کشور ما تقسیم بندی اروپایی است که مورد تاييد ISO نیز می‌باشد توضیحات این کلاس‌ها به شرح زیر است :
آتش دسته A
همان طور که گفته شد در کشور های مختلف کلاس های آتش با هم تفاوت جزئی دارند. این نوع آتش سوزی از سوختن مواد معمولی قابل احتراق ، عموما جامد و دارای ترکیبات آلی طبیعی یا مصنوعی حاصل می شود . این منابع کاغذ ، پارچه ، چوب ، پلاستیک و امثال آن است که پس از سوختن از خود خاکستر به جا می گذارند . خاموش کننده‌هایی که برای کنترل آن بکار می روند علامتی مثلث شکل و سبز رنگ با نشان A دارند . مبنای اطفاء آنها بر خنک کردن است .
کلاس های حریق دسته B
کلاس حریق B شامل مواد مایع یا جامد قابل اشتعال می‌شود. در دسته بی مهار آتش دارای محدودیت‌هایی می‌باشد. لذا عملیات در این کلاس نسبتاً دشوار است. به عبارت دیگر این آتش در اثر سوختن مایعات قابل اشتعال یا جامداتی که به راحتی قابلیت مایع شدن دارند ( عموما مواد نفتی و روغن‌های نباتی ) پدید می آید. خاموش کننده‌هایی که برای این دسته مناسب هستند دارای برچسب مربع قرمز رنگ با علامت B هستند . اطفاء این حریق عموما مبتنی بر خفه کردن است . لذا از سیستم اطفا حریق گازی در آن استفاده می‌شود.
کلاس دسته C
در کلاس حریق C آتش سوزی ناشی از گازها یا مایعات یا مخلوطی از آنها می‌باشد. از طرفی این مواد براحتی قابلیت تبدیل به گاز را دارند. مانند گاز مایع و گاز شهری ، این گروه نزدیکترین نوع حریق به دسته B می‌باشد و در خاموش کننده مانند کپسول های آتش نشانی با علامت C در مربع آبی رنگ مشخص می‌شوند. راه اطفاء این حریق خفه کردن و سد کردن مسیر نشت می‌باشد.
کلاس آتش D
این کلاس متعلق به آتش سوزی های ایجاد شده توسط الکتریسیته است. اما در تقسیم بندی اروپایی این دسته شامل گازهای آتش گیر می‌باشد. لذا در ایران نیز کلاس دی به آتش های ایجاد شده توسط این گازها گفته می‌شود. اما در واقع دسته E شامل حریق الكتريكی است . اخیرا دسته جدیدی تحت عنوان K يا F اضافه شده است که بعلت وسعت حریق‌ها جای خود را باز نموده است . این دسته مربوط به حریق آشپز خانه و روغن‌های آشپزی است.
کلاس آتش E
همان طور که گفته شد کلاس E شامل آتش های ایجاد شده توسط نیروی الکتریکی است. اما یکی از خصوصیات اصلی آن وجود دستگاه های الکتریکی به عنوان عامل اصلی آتش سوزی می‌باشد. در واقع این دسته شامل حریق‌های الكتريكي بوده که عموما در وسایل الكتريكي و الكترونيكي اتفاق می‌افتد مانند سوختن كابل‌های تابلو برق یا وسایل برقی و حتی سیستم‌های کامپیوتری ، نامگذاری این دسته نه بخاطر متفاوت بودن نوع ماده سوختنی بلكه بخاطر مشخصات وقوع ، اهمیت و نوع دستگاه است که حریق در آنها رخ می‌دهد . راه اطفاء این دسته قطع جریان برق و خفه کردن حریق با گاز CO2 یا هالون و هالو كربن می‌باشد . خاموش کننده‌هايي که قابلیت کنترل آن را دارند با حرف E نشان داده می‌شوند.
نتیجه گیری
سازمان های مختلف جهانی برای بیشتری تأثیرگذاری عملیات اطفا حریق ، انواع آتش را طبق دسته های مختلف طبقه بندی کردند. این دسته‌ها که با نام کلاس های حریق نیز شناخته می‌شوند، شامل اطلاعاتی در خصوص نوع آتش و نحوه برخورد با آنها می‌باشند. از طرفی هم سیستم های اطفا حریق دارای عملکرد متفاوتی نسبت به یکدیگر می‌باشند. از این رو شناخت این کلاس‌ها برای خرید و استفاده از این تجهیزات بسیار کارآمد است.